تجارت الکترونیک

آنالیز تجاری یا BA چیست؟

هوش تجاری چیست؟ راهنمای جامع برای شناخت BI و اهمیت آن در تصمیم‌ گیری‌های استراتژیک

تاریخچه گیمیفیکیشن: چگونه گیمیفیکیشن جهان را تسخیر کرد؟

گیمیفیکیشن چیست؟

توسط خالقی نیا | مرداد 11, 1403 | تجارت الکترونیک

گیمیفیکیشن چیست؟ Gamification یا “بازی ‌وار سازی”، “بازی ‌آفرینی” یا “بازی ‌گونه ‌سازی” استراتژی است که عناصر سرگرم ‌کننده و جذاب بازی‌ها را در زمینه‌های غیر بازی به کار می‌گیرد تا مشارکت را افزایش داده و رفتارهای خاصی را ترغیب کند. این رویکرد از طراحی و ویژگی های بازی، مانند نشان‌ها، تابلوهای امتیازات، امتیازها و پاداش‌ها، برای تشویق به مشارکت فعال و لذت ‌بخش کردن وظایف استفاده می‌کند.

زمینه های مختلفی مانند آموزش، بازاریابی، آموزش کارکنان، سلامت، بهزیستی و جذب مشتری از Gamification استفاده می‌کنند. به عنوان مثال، برنامه‌های آموزشی ممکن است از گیمیفیکیشن برای جذاب‌تر کردن یادگیری برای دانش‌آموزان استفاده کنند. در حالی که کسب‌ و کارها ممکن است از آن برای بهبود عملکرد کارکنان، تشویق به وفاداری مشتریان، یا پاداش دادن به کارکنان و مشتریان بهره ببرند. موفقیت در گیمیفیکیشن نیازمند درک مخاطبان هدف، انگیزه‌های آن‌ها و زمینه‌ای است که استراتژی در آن به کار گرفته می‌شود.

نمونه هایی از بازی وار سازی را در زیر می بینید:

یکی از ساده‌ترین نمونه‌های بازی ‌آفرینی را در زمان قطع شدن اینترنت در مرورگر گوگل کروم

یکی از نمونه‌های بازی ‌گونه ‌سازی در فروش و بازاریابی

یکی از موفق‌ترین نمونه‌های بازی ‌سازی، که در آن پله‌های ایستگاه مترو در چند شهر بزرگ دنیا با عبور افراد صدای پیانو می‌دادند.

یکی از نمونه‌های بازی ‌آفرینی در زمان انتظار برای تاکسی اینترنتی

در مورد تاریخچه گیمیفیکیشن بیشتر بدانید: تاریخچه گیمیفیکیشن

گیمیفیکیشن چگونه کار می‌کند؟ عناصر طراحی بازی در Gamification

عناصر مختلف طراحی بازی در Gamification استفاده می شود تا تجربه‌های سرگرم کننده و تعاملی برای کاربران ایجاد کند. این عناصر عبارتند از:

امتیازها و نشان‌ها: پاداش دادن به کاربران برای دستاوردها و پیشرفت‌ها، که انگیزه آن‌ها را برای ادامه مشارکت افزایش می‌دهد.
تابلوهای امتیازات: نمایش رتبه ‌بندی کاربران برای ایجاد حس رقابت و تشویق به بهبود عملکرد.
نمایش پیشرفت و سطوح: ارائه مراحل مختلف برای کاربران که حس رشد و تسلط را تقویت کرده و ادامه مشارکت را تشویق می‌کند.
پاداش‌ها و مشوق‌ها: در نظر گرفتن پاداش‌های مجازی یا واقعی برای تشویق به انجام وظایف و افزایش مشارکت.
نقش‌ آفرینی: افزودن داستان یا روایت به وظایف برای معنادارتر کردن آن‌ها و ایجاد ارتباط احساسی.
آواتارها: ایجاد نمایشی بصری از کاربر برای افزایش تعامل و احساس مالکیت.
هم‌ تیمی‌ها: ویژگی‌هایی مانند اشتراک‌ گذاری اجتماعی، چالش‌های چندنفره و فعالیت‌های همکاری، همکاری تیمی را تشویق می‌کنند و تجربه‌ای جذاب‌تر و لذت‌بخش‌تر ایجاد می‌کنند.

مزایا و معایب گیمیفیکیشن چیست؟

مزایای گیمیفیکیشن

بازی وار سازی مزایای کلیدی در زمینه‌های مختلف ارائه می‌دهد:

افزایش مشارکت: لذت ‌بخش، تعاملی و پاداش‌ دهنده بودن وظایف، مشارکت کاربران را افزایش می‌دهد.
انگیزه و تغییر رفتار: با ارائه مشوق‌ها و بازخورد مثبت، رفتارهای مطلوب را ترغیب می‌کند.
بهبود یادگیری و حفظ اطلاعات: تجربه یادگیری را تعاملی‌تر و لذت بخش تر می‌کند. با گنجاندن ویژگی های بازی در مواد آموزشی، دانش‌آموزان بیشتر تمرکز می‌کنند و اطلاعات را بهتر حفظ می‌کنند.
تعامل اجتماعی و همکاری: از طریق ویژگی‌هایی مانند تابلوهای امتیازات و چالش‌های چند نفره، تعامل اجتماعی را تقویت می‌کند.
داده‌ها و تحلیل‌ها: داده‌های ارزشمندی درباره رفتار و عملکرد کاربران فراهم می‌کند. این داده‌ها می‌توانند برای بهینه ‌سازی تجربه بازی، شخصی ‌سازی محتوا و اطلاع ‌رسانی استفاده شوند.
افزایش وفاداری به برند و رضایت مشتری: از طریق پاداش‌ها و تجربه‌های شخصی‌ سازی شده وفاداری به برند و رضایت مشتری را افزایش می‌دهد.

معایب گیمیفیکیشن

با اینکه بازی ‌آفرینی در بسیاری از زمینه‌ها مؤثر است، دارای معایبی نیز می‌باشد:

کمبود انگیزه درونی: وابستگی به پاداش‌های خارجی می‌تواند انگیزه درونی را تضعیف کند.
تأکید بیش از حد بر رقابت: می‌تواند در افرادی که عملکرد خوبی ندارند دلسردی ایجاد کند.
مشارکت سطحی: ممکن است کاربران بیشتر به کسب امتیاز و پاداش تمرکز کنند تا اینکه به‌ طور واقعی بر روی تجربه تمرکز کنند .
مقاومت در برابر تغییر: برخی افراد گیمیفیکیشن را اجباری یا دستکاری ‌کننده می دانند. برای غلبه بر این مقاومت، باید به ‌طور مؤثر مزایا و ارزش بازی ‌آفرینی را توضیح داد.
چالش‌های طراحی و پیاده‌سازی: طراحی تجربیات مؤثر نیاز به برنامه‌ریزی دقیق و توجه به ترجیحات کاربران دارد. سیستم‌های Gamification با تجربه دیجیتال ضعیف ممکن است کاربران را جذب نکنند یا به نتایج مطلوب نرسند.

کاربردهای Gamification

صنایع و حوزه های گوناگون گیمیفیکیشن را با موفقیت پیاده‌ سازی کرده اند. کاربردهای گیمیفیکیشن شامل موارد زیر است:

آموزش و مشارکت کارکنان

بازی وار سازی در بهبود آموزش‌های محیط کار و افزایش مشارکت کارکنان مؤثر بوده است. شرکت‌هایی مانند Deloitte و IBM از برنامه‌های آموزشی گیمیفیکیشن برای افزایش حفظ دانش، تشویق به همکاری و انگیزه دادن به کارکنان برای تکمیل ماژول‌های آموزشی استفاده کرده‌اند.

آموزش و یادگیری آنلاین

پلتفرم‌های یادگیری مانند Duolingo و Khan Academy از گیمیفیکیشن برای افزایش تعامل و حفظ اطلاعات استفاده می‌کنند. پلتفرم‌های یادگیری بازخورد فوری، ردیابی پیشرفت و پاداش‌ها را برای انگیزه دادن به دانش‌آموزان فراهم می‌کنند.

جمع‌آوری کمک‌های مالی و منابع

کمپین‌های جمع‌آوری کمک‌های مالی از تکنیک‌های بازی ‌آفرینی برای تشویق به مشارکت استفاده می‌کنند. عناصر بازی ‌آفرینی محیطی رقابتی و پاداش‌دهنده ایجاد می‌کنند و افراد را تشویق می‌کنند که درگیر شوند، همکاری کنند، ایده‌ها را به اشتراک بگذارند و از اهداف حمایت کنند.

بازاریابی و جذب مشتری

شرکت‌هایی مانند مک‌ دونالد، نایکی و استارباکس از بازی ‌آفرینی برای افزایش مشارکت و وفاداری مشتریان استفاده می‌کنند. این برنامه‌ها شامل سیستم‌های امتیازدهی، نشان‌ها و پاداش‌ها هستند.

سلامت و بهزیستی

اپلیکیشن‌هایی مانند Fitbit و MyFitnessPal از عناصر بازی برای تشویق افراد به فعالیت بدنی و اتخاذ سبک زندگی سالم‌تر استفاده می‌کنند. این رویکرد کاربران را تشویق می‌کند تا فعال بمانند و انتخاب‌های سالم‌تری داشته باشند.

بهره‌وری و مدیریت وظایف

برنامه هایی مانند Asana و Trello از عناصر بازی برای افزایش بهره‌وری و سازماندهی بهتر وظایف استفاده می‌کنند. با گنجاندن عناصری مانند دستاوردها، نوارهای پیشرفت و تابلوهای امتیازات، این اپلیکیشن‌ها انجام وظایف را لذت ‌بخش ‌تر می‌کنند و حس موفقیت را به کاربران ارائه می‌دهند.

کاربرد گیمیفیکیشن در کسب و کار

استراتژی‌های Gamification می‌توانند ابزار قدرتمندی در محیط کار برای افزایش مشارکت، بهره‌وری و انگیزه کارکنان باشند. روش‌های زیر برای استفاده از گیمیفیکیشن در محیط کار وجود دارد:

تعیین اهداف: استفاده از سیستم‌های گیمیفیکیشن برای تعیین اهداف و پاداش دادن به پیشرفت و دستاوردها.
آموزش و توسعه: برنامه‌های آموزشی گیمیفیکیشن یادگیری را جذاب‌تر و تعاملی‌تر می‌کنند. این برنامه‌ها اغلب شامل آزمون‌ها و تابلوهای امتیازات برای انگیزه دادن به کارکنان جهت تکمیل ماژول‌های آموزشی هستند.
همکاری و کار تیمی: سیستم‌های بازی، همکاری و رقابت سالم میان کارکنان را با چالش‌های تیمی و اهداف تیمی چندنفره تقویت می‌کنند.
مدیریت عملکرد: ردیابی و پاداش دادن به عملکرد کارکنان با استفاده از تابلوهای امتیازات و مشوق‌ها.
شناخت و پاداش: انگیزه‌ دادن و تقویت رفتارهای مطلوب با پاداش و امتیاز به کارکنان .

بهترین روش‌های پیاده ‌سازی گیمیفیکیشن

برای پیاده‌سازی موفق گیمیفیکیشن، باید از بهترین روش‌ها و راهنماها استفاده کرد. مهم‌ترین آنها عبارتند از:

تعریف اهداف واضح: اهداف و کاربردهای گیمیفیکیشن باید به ‌وضوح تعریف شوند. همچنین، رفتارها و نتایج مورد نظر باید با فرهنگ کلی کسب ‌و کار و اهداف آن همسو باشند
درک مخاطبان هدف: ترجیحات، انگیزه‌ها و نیازهای مخاطبان هدف باید در هنگام ایجاد و پیاده‌ سازی سیستم در نظر گرفته شوند. تجربه گیمیفیکیشن باید با علایق و انتظارات مخاطبان هدف منطبق باشد.
ارائه پاداش‌های معنادار: پاداش‌ها در یک سیستم بازی باید برای مخاطبان ارزشمند باشند. اطمینان حاصل کنید که این پاداش‌ها با رفتارهای مورد نظر همسو بوده و حس دستاورد را فراهم کنند.
طراحی تجربه کاربری : عناصر بازی باید دارای تجربه کاربری روان و قابل فهم باشد. دستورالعمل‌ها و بازخوردهای واضح به این جنبه کمک می‌کنند.
به‌روزرسانی و تکامل منظم: با به‌روزرسانی منظم محتوا، افزودن چالش‌های جدید و معرفی ویژگی‌های جدید، تجربه گیمیفیکیشن را تازه و جذاب نگه دارید. این کار مانع از خسته شدن و عدم مشارکت کاربران می‌شود.

مثال‌هایی از گیمیفیکیشن

اصول طراحی بازی که پشت یک محصول یا تجربه موفق قرار دارند، اغلب برای کاربر ناپیدا هستند. افرادی که یک ورودی ویکی‌پدیا را ویرایش می‌کنند یا برای خرید یک آیتم در eBay مزایده می‌گذارند، نمی دانند که در حال بازی کردن هستند. یکی از متخصصین این حوزه نوشت: “بهترین طراحی‌ها آن‌هایی هستند که کاربر از وجودشان آگاه نیست”.

در اینجا هشت مورد از کاربردهای گیمیفیکیشن آمده است:

Duolingo ارائه امتیاز برای درس‌های روزانه
Peloton جدول امتیازات برای بهبود عملکرد
Greenlight امتیاز دادن برای پس‌انداز پول
Headspace تشویق برای استفاده روزانه
Superhuman میانبرها برای رسیدن به صفر در صندوق ورودی
Starbucks جوایز برای خریدهای مکرر
LinkedIn نوار پیشرفت برای تکمیل پروفایل
Ambition مسابقات برای اهداف فروش

اگر مایلید درباره ی گیمیفیکیشن بیشتر بدانید ، پیشنهاد می کنم مطلب زیر را مطالعه بفرمائید:

مطالب مرتبط

تحلیل کسب و کار چیست و تحلیلگر کسب و کار کیست؟

آنالیز تجاری یا BA چیست؟

هوش تجاری چیست؟ راهنمای جامع برای شناخت BI و اهمیت آن در تصمیم‌ گیری‌های استراتژیک

گیمیفیکیشن چیست؟ – کاربردها و پیاده سازی به زبان ساده

تاریخچه گیمیفیکیشن: چگونه گیمیفیکیشن جهان را تسخیر کرد؟

توسط خالقی نیا | مرداد 7, 1403 | تجارت الکترونیک, کسب و کار

ی بررسی تاریخچه گیمیفیکیشن و تاثیر آن در جهان ابتدا باید با مفهوم گیمیفیکیشن آشنا شویم. گیمیفیکیشن (Gamification) یا بازی سازی (که گاهی هم به بازی آفرینی ترجمه می‌شود) به استفاده از عناصر و اصول طراحی بازی در فعالیت‌های غیر بازی گفته می‌شود. به عنوان مثال امتیازات، سطوح، ماموریت‌ها، نشان‌ها، تابلوهای امتیازات، حلقه‌های تقویتی و سایر مواردی که به بازی ها مربوط می شود.

در حال حاضر گیمیفیکیشن به عنوان یک ابزار برای تحول در آموزش، کار، بهداشت، تناسب اندام و بسیاری از جنبه‌های دیگر زندگی مطرح است.بازی سازی از تکنیک‌های رفتارگرایی برای تغییر رفتار و انگیزه دادن به افراد استفاده می‌کند. این تکنیک‌ها به شکل جذاب و بازی‌ گونه‌ای ارائه می‌شود که برای کاربران جذاب‌تر و پذیرفتنی‌تر باشد.

تاریخچه گیمیفیکیشن

چگونه Gamification تقریباً در هر بخشی از زندگی ما نفوذ کرد؟ پاسخ ساده‌ای وجود ندارد. اما وقتی به دوره‌ای که این ایده در آن شکل گرفت نگاه می‌کنیم، علت بیشتر مشخص می شود.

نیک پلینگ در سال ۲۰۰۲ اصطلاح Gamification را ابداع کرد، اما مفهوم استفاده از عناصر بازی در زمینه‌های غیر بازی، مانند برنامه‌های وفاداری و سیستم‌های پاداش مشتریان، از مدت‌ها قبل وجود داشته است.

محبوبیت بازی‌های ویدیویی و جذب بازی‌های ویدیویی در دهه‌های ۱۹۷۰ و ۱۹۸۰ ، علاقه به استفاده از عناصر بازی در سایر حوزه‌ها را برانگیخت.

در اوایل دهه ۲۰۰۰ با موفقیت‌های اولیه گیمیفیکیشن، شرکت‌هایی مانند نایکی و استارباکس شروع به گنجاندن گیمیفیکیشن در کمپین‌های بازاریابی و برنامه‌های وفاداری خود کردند. این تلاش‌ها آغاز پذیرش گسترده گیمیفیکیشن در صنایع مختلف بود.

اواخر دهه ۲۰۰۰ و اوایل دهه ۲۰۱۰، نقطه اوج خوش‌ بینی به توانایی فناوری در حل مشکلات بشری بود. افراد فکر می‌کردند که انسان بالاخره توانسته است مشکلات سخت را حل کند و فناوری قرار است به ما در این راه کمک کند.

همچنین در این دوره قوانین ۱۰,۰۰۰ ساعت موفقیت، هفته کاری چهار ساعته، خرد جمعیت، نظریه نوج و بسیاری دیگر از نظریه‌های بسیار ساده‌ انگارانه (یا اغلب، کاملاً غلط) درباره نحوه کار انسان‌ها، اینترنت و جهان تولید شد.

این خوش‌ بینی تکنولوژیک باعث شد که بسیاری از ایده‌های ساده‌ انگارانه و سطحی مانند گیمیفیکیشن به سرعت پذیرفته و به کار گرفته شوند.

با ظهور گوشی‌های هوشمند، رسانه‌های اجتماعی و اپلیکیشن‌های موبایل، سرعت پذیرش و محبوبیت گیمیفیکیشن افزایش یافت.

در سال های اخیر، گیمیفیکیشن با پیشرفت‌های هوش مصنوعی، واقعیت مجازی (VR)، واقعیت افزوده و فناوری‌های تعاملی همچنان به تکامل و گسترش خود ادامه داده است. این فناوری‌ها امکانات جدیدی برای ایجاد تجربیات گیمیفیکیشن تعاملی و غوطه‌ ور، مانند متاورس، ارائه می‌دهند.

Gamification به تدریج به بخشی از زندگی روزمره ما تبدیل شد. از اپلیکیشن‌های تناسب اندام گرفته تا برنامه‌های آموزشی و حتی محیط‌های کاری. اما این روند همیشه بدون چالش و نقد نبوده است. منتقدانی مانند ایان بوگست و آدریان هون با تأکید بر جنبه‌های سطحی و کنترل ‌گرانه گیمیفیکیشن، هشدار داده‌اند که این مفهوم بیشتر به عنوان ابزاری برای اجبار و کنترل استفاده می‌شود تا بهره‌گیری واقعی از جذابیت‌های بازی‌ها.

در نهایت، موفقیت یا شکست بازی سازی به نحوه استفاده و پیاده ‌سازی آن بستگی دارد. اگر بتوانیم به جای تمرکز بر امتیازات و نشان‌ها، بر جنبه‌های عمیق‌تر و انگیزه‌ بخش بازی‌ها تمرکز کنیم، شاید بتوانیم از پتانسیل واقعی این مفهوم بهره ‌برداری کنیم.

در شکل زیر اینفوگرافی تاریخچه گیمیفیکیشن نمایش داده شده است.

اگر مایلید درباره ی گیمیفیکیشن بیشتر بدانید،پیشنهاد می کنم مطلب زیر را مطالعه بفرمائید:

چرا ما به گیمیفیکیشن جذب شدیم؟

هر بازیکن بازی‌های ویدیویی حتما این فکر از ذهنش خطور کرده :” چه می‌ شد اگر تمرکزی که در بازی‌های مجازی تجربه می‌کنم، در دنیای واقعی نیز قابل اعمال بود؟”

این سوال اغلب در طول انجام وظایف چالش‌ برانگیز یا کسل ‌کننده در دنیای واقعی، مثل نوشتن مقالات یا انجام مالیات‌ها، مطرح می‌شود. به طور کلی زندگی و انجام وظایف کاری سخت است. بازی‌های ویدیویی نیز سخت هستند.

بنابراین باید نکتهً جادویی در بازی ها وجود داشته باشد که سبب ایجاد تمرکز و تصمیم‌ گیری های به موقع و درست می شود. در اواخر دهه ۲۰۰۰ این پدیده توسط مشاوران، راهنماهای استارتاپی و طراحان بازی ، کلیدی برای باز کردن پتانسیل واقعی انسانی ما شد.

طراح بازی، جین مک‌ گونیگال، در سخنرانی TED خود در سال ۲۰۱۰ با عنوان “بازی‌ها می‌توانند دنیای بهتری بسازند”، این حالت درگیرانه را “بهره ‌وری خوشایند” نامید.

او گفت: “دلیل اینکه بازیکن متوسط بازی World of Warcraft به طور متوسط ۲۲ ساعت در هفته بازی می‌کند، این است که می‌دانیم وقتی بازی می‌کنیم، در واقع از کار سخت نسبت به استراحت یا وقت گذرانی، خوشحال‌تریم . ما می‌دانیم که انسان‌ها برای انجام کارهای سخت و معنی‌ دار بهینه شده‌اند. و بازیکنان همیشه مایل به کار سخت هستند.”

توصیه اصلی مک‌ گونیگال این بود:” با شبیه ‌سازی دنیای واقعی در یک بازی ویدیویی، می‌توانیم بهره‌ وری خوشایند میلیون‌ها نفر را مهار کرده و آن را به سمت برخی از مشکلات بزرگ بشری مانند فقر، چاقی و تغییرات اقلیمی، هدایت کنیم.”

جزئیات دقیق چگونگی دستیابی به این هدف کمی مبهم بود . آیا باید بیشتر بازی کنید؟ اما هدف مک‌ گونیگال واضح بود: “هدف من برای دهه آینده این است که تلاش کنم نجات جهان در دنیای واقعی به همان اندازه آسان باشد که نجات جهان در بازی‌های آنلاین آسان است.”

تبدیل گیمیفیکیشن به ابزاری برای کنترل و انحراف

با توجه به استفاده از موضوع “نجات جهان” در داستان‌های بازی‌های ویدیویی، فرضیه اساسی گیمیفیکیشن به این موضوع اشاره دارد که: دنیای واقعی به اندازه کافی جذاب و انگیزه ‌بخش نیست و اغلب ما را خوشحال نمی‌کند.

بازی سازی وعده می‌دهد که این نقص را با ایجاد یک واقعیت جدید رفع می کند. این واقعیت جدید، بخش‌های کسل‌ کننده، سخت و افسرده‌ کننده زندگی را به چیزی سرگرم ‌کننده و الهام ‌بخش تبدیل می‌کند. مطالعه برای امتحانات، انجام کارهای خانگی، نخ دندان کشیدن، ورزش کردن، یادگیری زبان جدید، هیچ محدودیتی برای وظایفی که می‌توانند به بازی تبدیل شوند وجود ندارد و همه چیز در دنیای واقعی بهتر می‌شود.

امروزه به طور غیرقابل انکار، ما در دنیایی گیمیفای شده زندگی می‌کنیم. ما برای بستن حلقه‌های رنگی و کسب نشان‌های دستاورد در ساعت‌های هوشمندمان بلند می‌شویم و حرکت می‌کنیم؛ مدیتیشن می کنیم؛ می خوابیم تا باتری‌های بدنمان را شارژ کنیم؛ درختان مجازی می‌کاریم تا بهره ‌وری بیشتری داشته باشیم؛ و به دنبال “لایک” و “کارما” در سایت‌های شبکه‌های اجتماعی هستیم و تلاش می‌کنیم تا از طریق سوایپ کردن، ارتباط اجتماعی برقرار کنیم.

با این حال، با وجود تمام عناصر بازی‌ مانند که به زندگی‌ مان افزوده شده است، دنیای امیدوارکننده و همکارانه‌ای که Gamification بیش از یک دهه پیش وعده داده بود، همچنان به نظر دور از دسترس می ‌رسد. به جای آزادسازی ما از کسالت و به حداکثر رساندن پتانسیل ما، گیمیفیکیشن به ابزاری دیگر برای اجبار، انحراف و کنترل تبدیل شده است.

جایگاه بازی های ویدئویی

اضافه کردن بازی‌های ویدیویی به گیمیفیکیشن ، چیزی را به صنعت بازی داد که مدت‌ها به دنبال آن بود اما هرگز به دست نیاورده بود: مشروعیت.

با وجود اینکه بازی طرفداران زیادی داشت و در حال رقابت با دو صنعت فیلم و موسیقی بود، ولی هنوز عمدتاً به عنوان یک تفریح بیهوده، اتلاف ‌کننده وقت و مشوق خشونت دیده می‌ شد. گیمیفیکیشن همه این‌ها را تغییر داد.

در سال ۲۰۲۳، بازار جهانی بازی‌های ویدیویی همچنان به تسلط خود بر سایر رسانه‌های جمعی ادامه داد (مبالغ به میلیارد دلار آمریکا).

این دستاورد مسحورکننده بود. Gamification یک فعالیت مورد تمسخر را به عنوان نیرویی برای تغییرات مثبت و راهی برای بهتر کردن دنیای واقعی، باز تعریف کرد. در حالی که فراخوان‌های مشتاقانه برای “ساختن یک لایه بازی بر روی واقعیت” ممکن است امروز برای بسیاری از ما یک توهم بیشتر نباشد، این احساس در اواخر دهه ۲۰۰۰ بار معنایی منفی نداشت.

با گیمیفیکیشن بازی‌ها بازتعریف فرهنگی شده بودند . همچنین مجموعه‌ای از فناوری‌های ارزان‌تر و سریع‌تر مانند GPS، اینترنت موبایل، گوشی‌های هوشمند قدرتمند، ابزارها و خدمات وب در دسترس همگان قرار گرفته بود. بنابراین تمام مواد لازم برای صعود گیمیفیکیشن فراهم شد. به معنای واقعی کلمه، در سال ۲۰۱۰ دنیا آماده پذیرش Gamification بود. یا به بیان دیگر: گیمیفیکیشن ایده‌ای بود که کاملاً به زمان خود می‌خورد.

او تأکید می‌کند که رویکردهای سطحی و اجباری بازی سازی نه تنها به بهبود بهره ‌وری و انگیزه کمک نمی‌کنند، بلکه می‌توانند به نتایج معکوس منجر شوند.

هون یک منتقد بدون استدلال نیست. او یک عصب ‌شناس آموزش‌ دیده است که به حرفه طراحی و توسعه بازی تغییر مسیر داد. او یکی از سازندگان Zombies, Run!، یکی از محبوب‌ترین اپلیکیشن‌های بازی سازی شده برای تناسب اندام در جهان، است. هون معتقد است که بازی‌ها می‌توانند جنبه‌هایی از زندگی غیر بازی ما را بهره‌ مند و غنی کنند.

هون معتقد است که Gamification باید به گونه‌ای طراحی شود که با نیازها و علاقه‌های افراد سازگار باشد و به شکلی اجباری و یکنواخت به همه تحمیل نشود. به همین دلیل، او با افزودن سطحی امتیازهای عمومی، تابلوهای امتیازات و مأموریت‌ها به فعالیت‌های روزمره و همچنین اشکال اجباری ‌تر گیمیفیکیشن که به محیط کار نفوذ کرده‌اند ، به شدت مخالف است.

نکته جالب توجه این است که استفاده‌های گسترده و متنوع از گیمیفیکیشن، انتقاد از این عمل را بسیار دشوار می‌کند. Gamification طی سال‌ها به شدت گسترده شده است. با تکامل این مفهوم، کاربردهای آن نیز تکامل یافته‌اند. از اپلیکیشن‌های دوستیابی که کاربران را ترغیب به ادامه سوایپ می‌کنند، تا مأموریت‌هایی که رانندگان خسته اوبر را وادار به انجام چند سفر دیگر می‌کنند و یا آرمان ‌شهر استفاده از گیمیفیکیشن برای نجات جهان.

به دلیل عدم وجود یک تعریف ثابت برای گیمیفیکیشن، تفسیرهای متنوعی از آن وجود دارد.

یک بازی درباره بازی کردن، خلاقیت، ابهام و شگفتی است. گیمیفیکیشن دقیقاً برعکس است: شناخته ‌شده، قابل نشان‌ دادن، قابل اندازه ‌گیری. Gamification درباره ‘چک‌ این’ کردن، ردیابی شدن و نظم بیشتری پیدا کردن است. این یک سیستم نظارت و انضباط است .

از نظر مارگارت رابرتسون، طراح بازی، گیمیفیکیشن باید “امتیازدهی” نامیده شود. او نوشت: “چیزی که ما در حال حاضر به عنوان Gamification می‌نامیم، در واقع فرآیند “گرفتن” چیزی است که کمترین اهمیت را در بازی‌ها دارد. امتیازات و نشان‌ها هیچ ارتباط نزدیک‌تری با بازی‌ها نسبت به وب ‌سایت‌ها، اپلیکیشن‌های تناسب اندام و کارت‌های وفاداری ندارند.”

برای ایان بوگست، نویسنده و طراح بازی، کل مفهوم بازی سازی به یک ترفند بازاریابی تبدیل شده است.

بوگست معتقد است که گیمیفیکیشن بیشتر به جای بهره‌گیری از جذابیت واقعی بازی‌ها، به عنوان ابزاری برای کنترل و متقاعد کردن استفاده می‌شود. او بر این باور است که برای بهره ‌برداری از قدرت واقعی بازی‌ها، باید به جنبه‌های عمیق‌تر و پیچیده‌تر آن‌ها پرداخته شود و نه اینکه صرفاً به جنبه‌های سطحی و قابل اندازه‌گیری آن‌ها اکتفا شود.

آیا گیمیفیکیشن واقعا کارآمد است؟

با توجه به تاریخچه Gamification ، مطمئناً اگر هیچ شواهدی از کارآمدی این استراتژی وجود نداشت، شرکت‌هایی مانند اپل، اوبر، استراوا، مایکروسافت، گارمین و دیگران محصولات و خدمات خود را گیمیفیکیشن نمی ‌کردند. پاسخ به این سوال، متأسفانه، بسیار آزاردهنده است: “بله کارآمد است”.

از آنجا که بازی سازی بسیار فراگیر و متنوع است، سخت است که کارآمدی آن را به طور مستقیم و جامع ارزیابی کنیم. اما می‌توان با اطمینان گفت: گیمیفیکیشن جهان را نجات نداد. تغییرات اقلیمی، چاقی، فقر و جنگ هنوز وجود دارند. قدرت Gamification عمومی در این است که می‌تواند ما را به سمت رفتارهای خاصی هدایت کند یا از آن‌ها دور کند. با استفاده از رقابت (چالش‌ها و تابلوهای امتیازات)، پاداش‌ها (امتیازات و نشان‌های دستاورد) و بازخوردهای مثبت و منفی، می تواند اثر گذار باشد.

در سال ۲۰۲۲ مطالعات بر روی نتایج نظریه نوج (nudge theory) نشان داد شواهد زیادی مبنی بر اینکه این نظریه واقعاً به تغییر رفتار کمک می‌کند، وجود ندارد. پس از آن تئوری تلنگر(نظریه نوج) اعتبار خود را در بین دانشگاهیان از دست داد. هرچند، راه های زیادی برای تلنگر زدن و رفتارهای زیادی برای اصلاح وجود دارد.

واقعیت این است که هنوزافراد بسیاری هستند که به شدت انگیزه دارند تا حلقه‌های خود را ببندند، تاج‌های خواب خود را به دست آورند، یا به تعدادی از قدم‌های مضحکانه در فیت ‌بیت‌های خود برسند .

در زمانی که بازی سازی مطرح شد، رفتارگرایانی مانند جان واتسون و بی‌اف اسکینر، رفتارهای انسانی (شامل افکار، اعمال، احساسات و عواطف) را به عنوان نتایج حالات ذهنی درونی یا فرآیندهای شناختی نمی دانستند. بلکه به عنوان نتیجه نیروهای خارجی می‌دیدند، نیروهایی که به راحتی قابل دستکاری بودند.

نظریه شرطی‌ اسکینر، که پاداش‌هایی را برای تقویت مثبت رفتارهای خاص ارائه می‌دهد، شباهت زیادی به “بازی‌های مرکز تکمیل” آمازون دارد که پاداش‌هایی را برای ترغیب کارکنان به کار سخت‌تر، سریع‌تر و طولانی‌تر ارائه می‌دهد.

گیمیفیکیشن همواره روشی برای القای رفتارهای خاص در افراد با استفاده از هویج و چماق مجازی بوده است.

راه‌حل‌های ممکن

بازی‌های ویدیویی می‌توانند آموزش دهند، سرگرم کنند، ارتباط اجتماعی را تقویت کنند، الهام‌بخش باشند و ما را ترغیب کنند که جهان را به شیوه‌های مختلف ببینیم.با این حال، برای بسیاری از ما، امروز این احساس وجود دارد که در حال بازی خسته ‌کننده‌ای هستیم که خودمان انتخاب نکرده‌ایم.

این بازی ها فرض می‌کنند که رفتارهای ما می‌توانند با تزئینات دیجیتالی براق، رقابت مصنوعی مداوم و جوایز بی ‌معنی تغییر یابند. وعده می ‌دهند که ما را متناسب‌تر، شادتر و بهره‌ورتر کنند ، در حالی که در واقع در جهت منافع تجاری و اقتصادی سازندگانش خدمت می‌کنند.

پس چه کاری می‌توانیم انجام دهیم؟ با توجه به گستردگی و فراگیر بودن گیمیفیکیشن، انتقاد از آن در این مرحله کمی بی‌هدف به نظر می رسد، مانند مخالفت با سرمایه ‌داری. با این حال، وعده‌های انجام نشده Gamification ممکن است راهی برای نجات احتمالی را نشان دهند. اگر گیمیفیکیشن دنیا را به نسخه بدی از یک بازی ویدیویی تبدیل کرده است، شاید این لحظه مناسب باشد تا دوباره با دلیل اصلی عالی بودن بازی‌های واقعی آشنا شویم.

بازی‌های واقعی به ما حس عاملیت، خلاقیت و آزادی می‌دهند. آن‌ها ما را تشویق می‌کنند که دنیای خود را بسازیم و داستان خود را بگوییم. به جای اینکه به جای NPCهایی که تنها برای پیشبرد خط داستانی دیگران وجود دارند، عمل کنیم، می‌توانیم یاد بگیریم که بازیگران اصلی زندگی خود باشیم. از این طریق، شاید بتوانیم از محدودیت‌های گیمیفیکیشن فعلی فراتر برویم و زندگی‌هایی با معنای بیشتر و کنترل بیشتر برای خود ایجاد کنیم.

NPCها ماشین‌های ” Sisyphean” بازی‌های ویدیویی هستند، برنامه ‌ریزی شده‌اند تا به طور مداوم یک اسکریپت تعریف شده را دنبال کنند و هرگز سوال نپرسند یا از آن منحرف نشوند. NPC در دنیای واقعی ، یعنی کسی که صرفاً از روی عادت عمل می‌کند، برای خود فکر نمی‌کند و قادر به گرفتن تصمیمات خودش نیست.

نتیجه‌ گیری

گیمیفیکیشن، با وجود تمام وعده‌ها و قابلیت‌هایی که دارد، همچنان یک ابزار پیچیده و دو لبه است. اگر به درستی و با هدف‌های واقعی و انسانی استفاده شود، می‌تواند به بهبود زندگی کمک کند. اما اگر به عنوان ابزاری برای کنترل و انحراف استفاده شود، می‌تواند به مشکلات بیشتری منجر شود. در نهایت، باید با دقت به نحوه استفاده از این فناوری‌ها نگاه کنیم و اطمینان حاصل کنیم که به جای خدمت به منافع تجاری، به بهبود واقعی زندگی افراد کمک ‌کنند.

مطالب مرتبط

تحلیل کسب و کار چیست و تحلیلگر کسب و کار کیست؟

آنالیز تجاری یا BA چیست؟

هوش تجاری چیست؟ راهنمای جامع برای شناخت BI و اهمیت آن در تصمیم‌ گیری‌های استراتژیک

فناوری بلاک چین، تکنولوژی دیتابیس توزیع شده

کاربردهای بلاکچین

توسط خالقی نیا | اردیبهشت 27, 1403 | تجارت الکترونیک

کاربردهای بلاکچین به مجموعه‌ ای از حوزه‌ ها و صنایع اشاره دارد که از این تکنولوژی برای بهبود فرآیندها، افزایش امنیت و شفافیت، کاهش هزینه‌ ها و افزایش بهره‌وری استفاده می‌ کنند.

بلاکچین کاربردهای متعددی در حوزه های گوناگون دارد. از بانکداری و مالی تا کسب و کار و فعالیت‌ های مرتبط با دولت. فناوری بلاکچین بسیار انعطاف‌ پذیر است و می ‌تواند با توجه به نیازهای بخش‌ ها و صنایع مختلف شکل بگیرد. یکی از نیازهای اصلی در تمامی حوزه ها، ذخیره ‌سازی و نگهداری داده‌ های بزرگ است. فناوری بلاکچین امکان ذخیره ‌سازی این حجم عظیم داده ‌ها را به صورت امن فراهم می ‌کند. همچنین، بلاکچین قابلیت عملکرد مداوم و بدون توقف را فراهم می کند، به‌ طوری که حتی اگر یک گره شکست خورد، سیستم از طریق گره‌ های دیگر ادامه می ‌یابد و به ‌طور کلی متوقف نمی شود. کاربردهای مختلف بلاکچین به شرح زیر است:

کاربردهای بلاکچین در حوزه بانکداری و مالی

بانکداری و مالی کاربردهای متعددی دارد. یکی از نمونه‌های واقعی فناوری بلاکچین در این زمینه، RippleNet است. RippleNet امکان انتقال سرمایه را بدون نیاز به شعبه‌های بانک، با هزینه کم و سرعت بالا فراهم می ‌کند. کاربردهای مختلف بلاکچین در بانکداری و مالی به شرح زیر است:

پرداخت‌ های بین‌ المللی: در حال حاظر، پرداخت‌ های بین ‌المللی با دخالت برخی از نهادها، به ویژه بانک‌ ها ، انجام می ‌شوند. با کمک فناوری بلاکچین، پرداخت‌ ها می ‌توانند به راحتی از یک کشور به کشور دیگر انجام شوند بدون هیچ دخالتی از سمت بانک‌ ها یا هر نهاد مالی دیگری. با این روش انتقال، نه تنها سرمایه ‌ها به سرعت منتقل می ‌شوند، بلکه امنیت آنها نیز تضمین می‌ شود.
بازارهای سرمایه: در بازارهای سرمایه، چالش ‌های مختلفی وجود دارد از جمله مشکلات عملیاتی، تأخیر در تسویه حساب و چالش ‌های حسابرسی که باعث کاهش جذب سرمایه می‌ شوند. فناوری بلاکچین می ‌تواند تمام این مشکلات را برطرف کند و بازارهای سرمایه را بسیار کارآمد کند.
تجارت مالی: فعالیت‌ های مرتبط با تجارت مالی به دلیل بررسی مدارک و روند تأیید طولانی ، بسیار کند است. جزئیات مرتبط با خریداران و فروشندگان، جزئیات محصول، شرایط و مقررات قرارداد، بین دو طرف تجارت ثبت می ‌شود. فناوری بلاکچین می ‌تواند فعالیت‌ های مرتبط با تجارت مالی را ساده ‌تر و سریع تر کند.
تطابق، تنظیمات و حسابرسی: بلاکچین یک فناوری بسیار امن است. این فناوری به نهادهای نظارتی و حسابرسان، در مورد صحت اطلاعات اطمینان می‌ دهد، زیرا تمامی سوابق و پیگیری تراکنش‌ ها به راحتی در دسترس هستند و هیچ کس نمی ‌تواند سوابق و اطلاعات را تغییر دهد.
مقابله با پولشویی: پولشویی یکی از بزرگ‌ ترین چالش ‌ها در تجارت مالی قانونی است. بلاکچین شامل یک قابلیت مهم به نام رمزنگاری است که به این چالش پاسخ می‌ دهد. با رمزنگاری می توان اطمینان حاصل کرد که تمامی تراکنش‌ها بین اشخاص یا نهادهای قانونی شناخته شده انجام می ‌شود.
بیمه: بلاکچین به دلیل قابلیت قراردادهای هوشمند، در بخش بیمه بسیار مفید است. در قراردادهای هوشمند، اطمینان حاصل می ‌شود که تنها یک تقاضا بر روی یک مالکیت ارائه شده است. این ویژگی باعث حذف ادعاهای غیرقانونی متعدد در مورد آن مالکیت می ‌شود.
تراکنش‌های P2P : در تراکنش‌ های نقطه به نقطه چالش‌ های زیادی وجود دارد. برخی از برنامه‌ های P2P ممکن است شامل دریافت هزینه برای انجام تراکنش باشند. این پرتال ‌های P2P به اندازه کافی امن نیستند و ممکن است توسط هکرها هک شوند. بلاکچین ابزاری بسیار بهینه برای تعاملات نقطه به نقطه به صورت امن است.

کاربردهای بلاکچین در حوزه کسب و کار

یکی از موارد استفاده از فناوری بلاکچین در حوزه کسب و کار، پلتفرم Food Trust است. این پلتفرم توسط شرکت IBM و Walmart در سال ۲۰۱۶ برای پیگیری محصولات غذایی ایجاد شده است. در این پلتفرم، ارتباط بین کشاورزان، عمده‌ فروشان، خرده ‌فروشان و توزیع ‌کنندگان برقرار شده است و تمام ذینفعان می‌ توانند همزمان محصولات غذایی را پیگیری کنند.

برخی از کاربردهای بلاکچین در حوزه کسب و کار به شرح زیر است:

مدیریت زنجیره تأمین: بلاکچین قابلیت تغییر کامل در مکانیسم ‌های کنونی زنجیره تأمین را دارد. تمام سوابق حرکت کالاها را می‌ توان به صورت همزمان از طریق ویژگی دیتابیس توزیع شده و سوابق تغییرناپذیر، پیگیری کرد.
مراقبت ‌های بهداشتی: در حوزه بهداشت، نیاز به ذخیره و مدیریت بهینه ‌ی داده ‌ها و اطلاعات بیماران، شامل سن، جنسیت، آدرس، سوابق پزشکی قبلی، داروهای فعلی، سوابق موجودی دارو، سوابق پزشکان، پروفایل‌ ها و تجربیات، وجود دارد. بلاکچین به راحتی می ‌تواند این حجم عظیم داده‌ها را ثبت و مدیریت کند .
املاک و مستغلات: در حوزه املاک و مستغلات، تغییرات زیادی در مالکیت زمین ‌ها، خانه ‌ها و ساختمان‌ های تجاری رخ می‌ دهد. بلاکچین می ‌تواند تمام فرآیندهای خرید و فروش هر ساختمان را از ابتدا تا انتها ثبت کند و از احتمال تقلب و تغییر، جلوگیری کند.
رسانه‌ ها: فناوری بلاکچین می ‌تواند در حذف تقلب‌ها، بهینه ‌سازی عملیات، حذف دستکاری های افراد و افزایش کارایی در حوزه رسانه‌ ها کمک کند. بلاکچین می ‌تواند در مدیریت حقوق رسانه‌ های دیجیتال نیز بسیار مفید باشد بنابراین هنرمندان فرصت مناسبی برای کنترل گسترده‌ تر بر روی اثر اصلی خود خواهند داشت.
انرژی: بلاکچین می ‌تواند در بهبود فعالیت‌ های مرتبط با انرژی مفید باشد. فعالیت‌ های زیادی مانند صدور قبوض برق ، اندازه ‌گیری و ثبت گواهینامه‌ های انرژی های تجدید پذیر وجود دارد که می‌ توان با استفاده از فناوری بلاکچین آن‌ ها را بهینه و شفاف سازی کرد. بلاکچین می ‌تواند در مدیریت شبکه‌ های توزیع برق کمک کند و از طریق ثبت تراکنش ‌ها و اطلاعات مرتبط با تولید، توزیع، و مصرف برق ، اطلاعات به ‌روز و شفافتری ارائه دهد.

کاربردهای بلاکچین در حوزه دولت

در زیر، مواردی که بلاکچین می ‌تواند به عنوان یک فناوری عالی برای اهداف دولتی مورد استفاده قرار گیرد، توضیح داده شده‌ است:

مدیریت سوابق: نیاز به نگهداری سوابق داده‌ های بزرگ برای فعالیت ‌های مرتبط با دولت، مانند آمار جمعیت، پروژه‌ ها و اطلاعات مرتبط با طرح‌ های دولتی و سوابق شهروندان وجود دارد. فناوری بلاکچین قابلیت نگهداری این حجم عظیم داده ‌ها و سوابق را دارد.
مدیریت هویت: هویت افراد را می ‌توان در بلاکچین ایجاد کرد و با رمزگذاری محافظت نمود. پس از ایجاد هویت، نیازی به اشتراک ‌گذاری اطلاعات مرتبط با هویت به صورت خام نیست. علاوه بر این، از طریق بلاکچین، نیازهای “شناخت مشتری” نیز به طور کارآمد انجام می‌ شود.
رای ‌گیری: هر کشور با چالش‌های مربوط به شناسنامه ‌های جعلی در انتخابات مواجه است. فناوری بلاکچین می ‌تواند این نقص را برطرف کند. هر رای به یک شناسه اختصاص داده می‌شود و با توجه با ویژگی تغییر ناپذیری بلاکچین، تقریباً غیرممکن است که هکرها قادر به تغییر سوابق باشند.
مالیات: پرداخت مالیات فرآیندی پیچیده است، به ویژه برای سازمان ‌های بزرگ به دلیل اندازه و مقیاس عملیات . فناوری بلاکچین می ‌تواند روند تشکیل پرونده مالیاتی را ساده ‌تر کند و در صورت بروز هر گونه اختلافات قانونی، سوابق را نگهداری کند. فناوری بلاکچین می ‌تواند قابلیت ‌های تحلیلی پیشرفته ‌ای را در پیش بینی بار مالیاتی ارائه دهد.
نظارت بر سازمان‌ های غیر دولتی: پیگیری فعالیت‌ های موسسات غیر دولتی به دلیل ماهیت فعالیت‌ های انجام شده بسیار دشوار است. بلاکچین می‌ تواند در پیگیری فعالیت ‌های سازمان‌ های غیر دولتی کمک کند و نظارت بر این سازمان‌ ها را تحت کنترل دولت قرار دهد.
مقررات: تکنولوژی بلاکچین می تواند تمام سوابق را نشان دهد و هر گونه ناهنجاری را شناسایی کرده و به صورت همزمان به نهادهای نظارتی گزارش دهد و در نتیجه فرآیند گزارش ‌دهی مقرراتی می ‌تواند ساده ‌تر و موثرتر انجام شود. با استفاده از بلاکچین، فرایند مدیریت مقررات ، نه تنها در سطح داخلی، بلکه در سطوح مرزی نیز بسیار ساده و موثر می شود.

سایر کاربردهای بلاکچین

مالی و حسابداری: تمام فعالیت‌ های مالی و حسابداری در هر نهاد، از جمله نهادهای عمومی و خصوصی، می ‌توانند با استفاده از فناوری بلاکچین انجام شوند. بلاکچین به راحتی می ‌تواند عملیات ‌های بزرگ را مدیریت کند و خروجی‌ ها را به صورت زمان‌_واقعی ارائه دهد در نتیجه به سازمان ها در تصمیم‌ گیری بهتر و بهبود نتایج کمک می کند.
ساخت سوابق: فناوری بلاکچین این اطمینان را می دهد که هیچ رکوردی تکراری نیست. بلاکچین می تواند حجم زیادی از داده‌ ها و تراکنش ‌ها را اداره کند. برخلاف سیستم‌ های سنتی که تمام داده‌ها در یک سرور مرکزی ذخیره می‌ شوند، بلاکچین نودهای غیر متمرکزی را ایجاد می ‌کند که کاربران می ‌توانند به صورت همزمان به آن ها دسترسی پیدا کنند.
امنیت سایبری: بلاکچین با تأیید هویت کاربران، احتمال دسترسی هویت های غیرمجاز به سیستم را کاهش می‌ دهد. علاوه بر این، قابلیت رمزنگاری در بلاکچین، داده ‌ها را از دسترسی های غیرمجاز حفظ می ‌کند. سایر مزایای فناوری بلاکچین مانند تغییر ناپذیری و حفظ حریم خصوصی آن را به یک فناوری بسیار امن تبدیل کرده است.
پشتیبانی از داده‌ های بزرگ: داده ‌های بزرگ به مقدار عظیمی از داده‌ ها و اطلاعات اشاره دارد. با استفاده از فناوری بلاکچین، داده ‌های بزرگ به راحتی ذخیره، حفظ و بازیابی می ‌شوند. فناوری بلاکچین داده‌ ها را به صورت بلوک‌ هایی نگهداری می ‌کند. بلاکچین داده‌ ها را از حملات سایبری محافظت می ‌کند و در نتیجه از برنامه‌ هایی با داده‌ های بزرگ پشتیبانی می ‌کند.
ذخیره سازی داده ها: حجم عظیمی از داده ها و سوابق صرف نظر از پیچیدگی و نوع آن را می توان به راحتی با استفاده از فناوری بلاکچین مدیریت کرد. گره های مختلفی وجود دارد که چندین کاربر می توانند داده ها را به طور همزمان ذخیره کنند و کل نسخه بلاکچین در هر گره نگهداری می شود. با توجه به ویژگی تغییر ناپذیری، داده هایی که ذخیره می شوند، بعداً به راحتی قابل اصلاح و تغییر نیستند.
اینترنت اشیا: اینترنت اشیا به محیطی اطلاق می شود که چندین دستگاه از طریق اینترنت به آن متصل می شوند. این دستگاه های متصل به هم، داده ها و اطلاعات زیادی را به اشتراک می گذارند. اینترنت اشیا را می توان با استفاده از مزایای فناوری بلاکچین از نظر اشتراک گذاری داده ها، امنیت داده ها و یکپارچگی داده ها، مؤثرتر و کارآمدتر کرد.

اگر مایل هستید درباره ی فناوری بلاکچین بیشتر بدانید، پیشنهاد می کنیم مطلب زیر را مطالعه فرمائید:

مطالب مرتبط

تحلیل کسب و کار چیست و تحلیلگر کسب و کار کیست؟

آنالیز تجاری یا BA چیست؟

هوش تجاری چیست؟ راهنمای جامع برای شناخت BI و اهمیت آن در تصمیم‌ گیری‌های استراتژیک

فناوری بلاک چین

توسط خالقی نیا | اردیبهشت 24, 1403 | تجارت الکترونیک, شبکه و زیرساخت

Blockchain نوعی تکنولوژی توزیع شده است که توسط Satoshi Nakamoto در سال ۲۰۰۸ به جهان معرفی شد. بلاک چین یک فناوری جدید است که امکان ثبت داده‌ ها در فضایی به ‌نام بلاک و سپس اتصال این بلاک‌ها به هم مانند یک زنجیره را فراهم می‌ کند. به طور ساده، بلاک چین یک دیتابیس توزیع شده است که اطلاعات را در خود ذخیره می‌ کند. این داده‌ ها می‌ توانند تراکنش‌ های بانکی، اسناد مالکیت، قراردادها، پیام ‌های شخصی و سایر اطلاعات باشند. از ویژگی‌ های اصلی بلاک چین می ‌توان به تغییر ناپذیری، شفافیت، غیر متمرکز بودن و امنیت پیشرفته اش اشاره کرد. به ‌کمک بلاک چین می ‌توان به ‌صورت دائمی، تغییر ناپذیر و شفاف، همه داده‌ ها و تراکنش‌ ها را ثبت کرد. در این فناوری برای ذخیره و تأیید تراکنش‌ ها و اطلاعات در یک شبکه از کامپیوترها استفاده می‌ شود، به طوری که هر تراکنش یا اطلاعاتی که در بلاک چین ثبت شده است، توسط تمام اعضای شبکه قابل مشاهده و تأیید است. این فناوری از رمزنگاری و تکنولوژی زنجیره بلوکی برای اطمینان از امنیت و شفافیت تراکنش‌ ها استفاده می‌ کند. بلاک‌ چین امکان اطمینان از اعتبار و صحت اطلاعات را فراهم می‌ کند و به کاربران امکان مشاهده تاریخچه کاملی از تمام تراکنش‌ ها را می‌ دهد. این فناوری با ایجاد یک محیط امن و شفاف، اعتماد بین افراد و سازمان‌ ها را افزایش می‌ دهد. همچنین، بلاک‌ چین به دلیل عدم وجود نیاز به واسطه‌ های مرکزی، هزینه‌ های انتقال و ذخیره سازی داده‌ ها را کاهش می‌ دهد و فرصت‌ های جدیدی برای ابتکار و کار آفرینی فراهم می‌ کند. از این رو، بلاک‌ چین به عنوان یکی از پیشگامان‌ اصلی انقلاب دیجیتال شناخته می‌ شود و تأثیرات گسترده‌ ای در اقتصاد و جوامع جهانی دارد.

تکنولوژی بلاک چین کاربردهای متنوعی در زمینه های مختلف از جمله بانک داری و امور مالی، کسب و کار، بخش دولتی و سایر حوزه ها دارد. تکنولوژی بلاک چین دارای مزایای مختلفی نسبت به سایر فن آوری های معاصر از نظر امنیت، حریم خصوصی، اعتماد و شفافیت است که در بخش های بعدی مورد بحث قرار خواهد گرفت. در تکنولوژی بلاک چین، داده ها و اطلاعات بین کاربران در یک شبکه امن با استفاده از توابع هش (hash functions) توزیع می شود. هش یک نوع امضا با استفاده از اصول رمزنگاری و تغییر ناپذیری است.

ویژگی های بلاک چین

ویژگی های بلاک چین به شرح زیر می باشد:

ایمن: تمام داده ها و اطلاعات رمز گذاری شده است و از دسترسی غیر مجاز امن نگه داشته می شوند. با استفاده از الگوریتم های رمزنگاری در بلاک چین، کلیدهای عمومی و خصوصی به اطمینان از یکپارچگی و محرمانه بودن اطلاعات به اشتراک گذاشته شده در میان کاربران، کمک می کند. همچنین امضاهای دیجیتال، به تایید اعتبار تبادل داده ها و اطلاعات کمک می کنند.
قابلیت برنامه ریزی: Blockchain قابل برنامه ریزی و این ویژگی قابلیت های آن را فراتر از ثبت ورودی های داده ها می برد. تکنولوژی بلاک چین دارای زنجیره ای طولانی از بلوک هایی است که با کدهای خود اجرا می شوند و نیاز به توسعه دستی کدها را از بین می برد وآن را به یک تکنولوژی قابل برنامه ریزی تبدیل می کند.
حفظ محرمانگی و ناشناس بودن کاربران: کاربران در شبکه ناشناس هستند و به راحتی شناسایی نمی شوند تا حداکثر یکپارچگی را در میان کاربران تضمین کنند. برای اطمینان از ناشناس بودن در میان کاربران، تکنولوژی بلاک چین از آدرس هایی استفاده می کند که با استفاده از الگوریتم های رمزنگاری برنامه ریزی شده اند و از شناسه های واقعی برای کاربران در سیستم ارتباطی استفاده نمی کند. بنابراین، هویت واقعی کاربران پنهان نگه داشته می شود.
توزیع پذیری: دیتابیس های نگهداری شده در بلاک چین در گره های مختلف توزیع می شوند. تمام کاربران در چنین گره هایی می توانند به طور همزمان به سوابق دسترسی پیدا کنند. در سیستم های سنتی، داده ها و اطلاعات در یک سرور مرکزی که توسط یک نهاد یا گروهی از نهادها کنترل می شود، ذخیره می شوند. با این حال، در بلاک چین، کل زنجیره داده ها در هر گره قابل دسترسی است و از این رو از افزونگی در داده های ذخیره شده جلوگیری می کند.
مبتنی بر اتفاق نظر: تغییرات تنها پس از اجماع نظرهمه کاربران در شبکه انجام می شود. این اتفاق نظر مانع از دستکاری شبکه توسط یک فرد خاص یا گروهی از افراد می شود. در سیستم های سنتی، کنترل یک فرد یا گروه خاصی از افراد وجود داشت که توسط تکنولوژی بلاک چین حذف شده است.
تغییر ناپذیر: به جز در شرایط استثنایی، داده های ورودی را نمی توان تغییر داد. اگر یک بلوک تغییر کند، نیاز به تغییر تمام بلوک های بعدی است و ایجاد هر گونه تغییر در مرحله بعد بسیار دشوار است.
برچسب زمانی: هر رکورد دارای یک برچسب زمانی است که در بلوک ها به ترتیب زمانی ذخیره می شود. برچسب زمانی که به هر داده خاصی اختصاص داده شده است برای ویرایش / حذف در مرحله بعد در دسترس نیست. این مانع از آن می شود که هریک از طرفین در آینده معاملات را انکار کند.

مزایای بلاک چین

بلاک چین یک روش بسیار قوی برای ذخیره‌ سازی و ارتباطات داده ‌ها فراهم می‌ کند. فناوری توزیع ‌شده مورد استفاده در بلاک چین به همراه الگوریتم‌های رمزنگاری، آن را تبدیل به یک فناوری بسیار جامع کرده است. مزایای اصلی بلاک چین به شرح زیر است:

شفافیت: همه‌ ی کاربران شبکه از فعالیت ‌های سیستم آگاه هستند. تمامی سوابق به درستی با برچسب زمانی نگهداری می‌ شوند بنابراین قابل تغییر و حذف نیستند. تمامی این ویژگی‌ ها شفافیت سیستم را تضمین می ‌کنند.
عملکرد مداوم و بدون توقف: با پیچیدگی رو به رشد در محیط های کسب‌ و کار، افراد نگران بوجود آمدن مشکل و قطعی در سیستم هستند. در شبکه بلاک چین، از آنجا که چندین گره در شبکه وجود دارد، خرابی در یک گره بر روی کل شبکه تأثیر نمی گذارد و بنابراین سیستم پایدار می ماند.
حذف واسطه ‌گری: بلاک چین بر پایه ‌ی فناوری دیتابیس توزیع ‌شده است و از این رو نیازی به واسطه در سیستم‌ های شبکه‌ ی بلاک چین نیست. حذف واسطه ها کارآیی را افزایش و هزینه ‌ها را کاهش می‌ دهد.
قابلیت اعتماد: به دلیل حفظ هویت کاربران و شفافیت کامل در سوابق، بلاک چین تا حد زیادی قابل اعتماد است. سوابق را نمی توان تغییر داد و از این رو برای کاربران در پلتفرم قابل اعتماد است.
حفظ حریم خصوصی: فناوری بلاک چین بر روی توابع رمزنگاری کار می‌ کند که در آن داده‌ ها با ترکیب کلیدهای عمومی و خصوصی رمزگذاری می‌ شوند. اطلاعات مرتبط با هویت کاربران ، سوابق واطلاعات منتقل شده در شبکه های بلاک چین، به صورت امن نگهداری می شود.

کاربردهای بلاک چین

بلاک چین کاربردهای متعددی در حوزه های گوناگون دارد. از بانکداری و مالی تا کسب و کار و فعالیت‌های مرتبط با دولت. فناوری بلاک چین بسیار انعطاف‌ پذیر است و می ‌تواند با توجه به نیازهای بخش‌ها و صنایع مختلف شکل بگیرد. نیاز اصلی در اکثر حوزه ها، ذخیره‌ سازی و نگهداری داده‌ های بزرگ است. فناوری بلاک چین امکان ذخیره‌ سازی این حجم عظیم داده‌ ها را به صورت امن فراهم می‌ کند. همچنین، بلاک چین مزیت عملکرد مداوم و بدون توقف را فراهم می کند، به‌ طوری که حتی اگر یک گره شکست خورد، سیستم از طریق گره‌های دیگر ادامه می‌ یابد و به ‌طور کلی متوقف نمی شود. کاربردهای مختلف بلاک چین در شکل زیر لیست شده‌اند :

اگر مایل هستید درباره ی کاربردهای بلاک چین بیشتر بدانید پیشنهاد می کنم مطلب زیر را مطالعه بفرمائید:

کاربردهای بلاکچین

مشکلات بلاک چین

با وجود مزایای متعدد تکنولوژی بلاک چین، چند مشکل در این فناوری وجود دارد که مانع عملکرد بدون نقص تکنولوژی بلاک چین می‌ شود. برای بهینه ‌سازی ظرفیت این تکنولوژی در بخش ‌های مختلف، نیاز به مقابله با این مشکلات و چالش ‌ها وجود دارد. برخی از مشکلات تکنولوژی بلاک چین عبارت‌اند از:

اندازه عملیات: برای افزودن هر بلوک به زنجیره بلوک‌ ها، تمام بلوک‌ های قبلی باید تأیید شوند و نیاز به توافق شبکه دارند. این حجم از داده‌ ها، ظرفیت ذخیره‌ سازی بزرگی نیاز دارد و از این رو توسعه ‌پذیری بلاک چین را با چالش‌ هایی روبرو می‌ کند.
امنیت و مقررات: اگرچه بلاک چین یک تکنولوژی بسیار امن است، اما هنوز کاملاً در برابر حملات امن نیست. حملاتی مانند “حمله ۵۱ درصد” وجود دارد به این معنی که اگر مهاجم به ۵۱ درصد شبکه دسترسی پیدا کند، می ‌تواند شبکه را به نفع خود تغییر دهد. همچنین، از آنجا که این تکنولوژی به تازگی معرفی شده است، قوانین، مقررات و راهنماهای مرتبط با آن هنوز در مراحل ابتدایی قرار دارند و نیاز به بررسی بیشتری دارند.
تاثیر منفی بر محیط زیست: تکنولوژی بلاک چین نیاز به قدرت محاسباتی بالا دارد که منجربه مصرف انرژی بالایی می‌ شود. این نیاز بزرگ به انرژی، چالش‌های زیادی را برای محیط زیست ایجاد می‌ کند.
پیچیدگی: بلاک چین بر اساس الگوریتم‌های رمزنگاری و رمزگذاری است و به همین دلیل یک تکنولوژی بسیار پیچیده است که به راحتی توسط هر کسی قابل درک نیست. بنابراین، پیاده ‌سازی آن در سازمان‌های کوچک که منابع و مهارت‌های کافی برای درک و اجرای این تکنولوژی ندارند، دشوار است.
سرعت کند: بلاک چین یک تکنولوژی توزیع شده است و از این رو نیاز به اجماع کاربران در شبکه برای هر گونه تغییر دارد. به دست آوردن تائیدیه کاربران زمانبر است در نتیجه سبب کند شدن فرآیندها می شود.

نگرانی های امنیتی در ارتباطات آنلاین

یکی از بزرگ‌ ترین چالش‌ های عصر تکنولوژی در حال حاضر، تامین امنیت ارتباطات در شبکه است. تدابیر امنیتی مختلفی برای حل این مشکل وجود دارد که باید علاوه بر کاهش ریسک دسترسی‌ های غیر مجاز، کم هزینه نیز باشند. اهداف امنیت ارتباطات به شرح زیر است:

دسترسی: تمام داده‌ های مورد نیاز کاربران باید در شبکه بدون هیچ محدودیتی قابل دسترسی باشند.
محرمانگی: هیچ کاربر غیر مجازی نباید به ارتباطات شبکه دسترسی داشته باشد. تمام دسترسی‌ های غیرمجاز هکرها باید مسدود شود.
صحت: ارتباطات باید غیرقابل تغییر باشد و نباید توسط هیچ کاربری در محیط شبکه حذف شود.

مشکلات امنیتی گوناگونی مرتبط با سخت ‌افزار و نرم‌ افزار وجود دارد. هکرها با خلاقیت نامحدود ممکن است حملات جدیدی را ایجاد کنند که پروتکل ‌های امنیتی موجود به طور موثری در مقابل این حملات از شبکه پشتیبانی نکنند. بنابراین، همیشه نیاز به تکامل و تقویت پروتکل ‌های امنیتی در شبکه وجود دارد. برخی از مهمترین مشکلات امنیتی عبارتند از:

فریب سیستم: در این نوع حمله، به ماشین اطلاعات نادرستی داده می‌ شود و ماشین باید با ورودی‌های مخرب تصمیم بگیرد. وقتی ماشین بر اساس داده‌ های تأیید نشده کار می‌ کند، ممکن است منجر به نتایج فاجعه ‌بار شود.
دستکاری سیستم در محیط آنلاین: تقریباً تمام سیستم‌ها به اینترنت متصل هستند و این به هکرها فرصت می ‌دهد تا سیستم را به صورت آنلاین دستکاری کنند. این مشکل را می توان با الگوریتم‌ های مناسب که توسط هکرها به راحتی قابل شکست نیستند، مدیریت کرد.
حمله به داده های ورودی‌: خروجی هر سیستمی بستگی به ورودی‌ها دارد. اغلب مواقع، هکرها سعی می ‌کنند ورودی اولیه را مخدوش کنند تا خروجی نهایی را به دلخواه تغییر دهند.
تغییر و از بین بردن صحت داده ها: یکی از مشکلات امنیتی برجسته، اطمینان از این است که داده‌ ها از هر حمله یا دستکاری محافظت شوند. هر تغییری که با هدف بدخواهانه در داده‌ های اولیه انجام شود، نتایج کلی را خراب می‌ کند و منجر به خروجی‌ های نامطلوب می‌ شود.
حمله از طریق انتقال یادگیری: در اکثر موارد، ماشین‌ها از مدل‌های آموزش دیده موجود یاد می ‌گیرند. وقتی این یادگیری از مدل آموزش دیده به ماشین اصلی منتقل می‌ شود، این ریسک وجود دارد که مدل آموزش دیده، ماشین اصلی را فریب و یا تغییر دهد تا به اهداف غیرمجاز دست یابد.
حریم خصوصی و محرمانگی داده‌ ها: بسیاری از هکرها سعی می ‌کنند داده‌ ها را از سیستم ‌های اصلی استخراج کنند و از آن داده‌ ها برای تحقق اهداف خود استفاده کنند. بنابراین، حفاظت از حریم خصوصی و محرمانگی داده‌ ها با استفاده از رمزنگاری و مدل‌ های الگوریتمی پیچیده بسیار مهم است.
آسیب ‌زدن به دستگاه ها: یکی از مشکلات اصلی، آسیب ‌زدن به دستگاه توسط هکرها است. به عنوان مثال، هکرها ممکن است به سیستم‌ها و ماشین‌ها به گونه‌ای حمله کنند که ماشین قادر به تشخیص نشانه ‌های خطر نباشد و خراب شود.
پنهان‌ کاری: هکرها ممکن است مشکلات را به گونه‌ای ایجاد کنند که ماشین قادر به تشخیص اینکه سیستم تحت حمله است نباشد، و این به هکرها زمان بیشتری را برای دستکاری کل شبکه می دهد.
تضعیف اعتماد کاربران:هکر ممکن است سعی کند اعتماد کاربران به سیستم ارتباطی را تضعیف کند. به عنوان مثال، ممکن است ماشین در شرایط عادی زنگ هشدار را به صدا درآورد، که منجر به ترک ماشین می‌ شود.

با وجود تلاش‌های فراوان برای جلوگیری از دسترسی‌های غیرمجاز هکرها، همچنان مشکلات امنیتی بزرگی به دلیل محدودیت‌ های فناوری، وجود دارد. سخت ‌افزار و نرم ‌افزار محدودیت‌ های داخلی دارند که آن‌ها را مستعد حملات می‌ کند. همچنین، نگرانی‌های زیادی در مورد پیکربندی وجود دارد. مدیران باید تلاش کنند تا خطرات مرتبط با تنظیمات پیکربندی را تجزیه و تحلیل کرده و درک کنند. سیاست امنیتی نیز یک عامل بسیار مهم است که نگرانی‌ها در مورد امنیت شبکه را افزایش می ‌دهد. تمام کاربران مجاز در شبکه باید تمام قوانین و مقررات مشخص شده در سند سیاست را رعایت کنند. هر نقص ممکن است منجر به حملات توسط هکرها شود.

مطالب مرتبط