در دنیای پر رقابت هوش مصنوعی، استارتاپ چینی DeepSeek با معرفی مدل استدلالی جدید خود به نام DeepSeek R1، توجه جامعه جهانی را به خود جلب کرده است. این مدل که ادعا می‌کند در برخی شاخص‌های کلیدی عملکردی مشابه یا حتی بهتر از ChatGPT شرکت OpenAI دارد، با هزینه‌ای به مراتب کمتر توسعه یافته است. اما نکته جالب‌تر این است که DeepSeek توانسته تحریم‌های ایالات متحده را دور بزند و به نوآوری‌های چشمگیری دست یابد.
چگونه مدل DeepSeek تحریم‌ها را پشت سر گذاشت؟
تحریم‌های ایالات متحده علیه شرکت‌های چینی، به ویژه در حوزه فناوری‌های پیشرفته مانند هوش مصنوعی، محدودیت‌های زیادی ایجاد کرده است. این تحریم‌ها شامل کنترل صادرات چیپ‌های پیشرفته مانند محصولات Nvidia به چین است.
با این حال، مدل DeepSeek با استفاده از روش‌های خلاقانه و بهینه سازی فرآیندهای محاسباتی، توانسته است بر این چالش‌ها غلبه کند.
این شرکت با باز طراحی فرآیند آموزش مدل‌های خود، فشار کمتری به واحدهای پردازش گرافیکی (GPU) وارد کرده است. علاوه بر این، مدل DeepSeek از داده‌های غیر متمرکز و منابع اطلاعاتی متنوع استفاده کرده که به آن اجازه می‌دهد به سرعت به تغییرات واکنش نشان دهد.
همچنین، این شرکت پیش از اعمال تحریم‌ها، اقدام به خرید انبوه چیپ‌های Nvidia A100 کرده بود که به عنوان زیرساخت اصلی آموزش مدل‌های هوش مصنوعی خود از آن استفاده می‌کند.
عملکرد چشمگیر مدل DeepSeek
مدل DeepSeek R1 به دلیل توانایی‌هایش در حل مسائل پیچیده استدلالی، به ویژه در حوزه‌هایی مانند ریاضیات و برنامه نویسی، مورد تحسین محققان قرار گرفته است. این مدل از رویکرد “زنجیره تفکر” (Chain of Thought) مشابه ChatGPT استفاده می‌کند که به آن اجازه می‌دهد مسائل را مرحله به مرحله حل کند. این روش نه تنها دقت را افزایش می‌دهد، بلکه زمان پردازش را نیز به طور چشمگیری کاهش می‌دهد.
یکی از ویژگی‌های جالب DeepSeek R1، سادگی مهندسی آن است. این مدل با تمرکز بر ارائه پاسخ‌های دقیق و کاهش جزئیات غیر ضروری، توانسته است کارایی خود را بهبود بخشد. همچنین، DeepSeek شش نسخه کوچکتر از R1 منتشر کرده است که حتی روی لپ تاپ‌ها نیز قابل اجرا هستند. یکی از این نسخه‌ها ادعا می‌کند که در برخی معیارها بهتر از نسخه o1-mini شرکت OpenAI عمل می‌کند.
چالش‌ها و فرصت‌های پیش روی مدل DeepSeek
با وجود موفقیت‌های اخیر، DeepSeek هنوز در مقایسه با غول‌های فناوری مانند Alibaba و ByteDance، نسبتاً ناشناخته است. این شرکت که در جولای ۲۰۲۳ تأسیس شده، هدف بلند پروازانه‌ای را دنبال می‌کند: ساخت هوش مصنوعی عمومی (AGI) که بتواند در طیف وسیعی از وظایف با انسان‌ها رقابت کند.
یکی از چالش‌های اصلی شرکت‌های چینی، کارایی پایین‌تر تکنیک‌های مهندسی هوش مصنوعی است. به گفته کارشناسان، شرکت‌های چینی برای رسیدن به نتایج مشابه با رقبای غربی، نیاز به مصرف دو برابر منابع محاسباتی دارند. اما مدل DeepSeek با بهینه سازی مصرف حافظه و بهبود فرآیندهای محاسباتی، توانسته است این چالش را تا حد زیادی کاهش دهد.
حرکت به سمت متن باز و همکاری‌های جهانی
DeepSeek نیز مانند بسیاری از شرکت‌های چینی، به سمت انتشار مدل‌های متن باز حرکت کرده است. این رویکرد نه تنها به افزایش شفافیت کمک می‌کند، بلکه امکان همکاری با محققان و توسعه دهندگان در سراسر جهان را فراهم می‌آورد. به عنوان مثال، این شرکت نسخه‌هایی از مدل‌های خود را به صورت متن باز منتشر کرده که برای محققان با منابع محدود بسیار مفید است.
آینده DeepSeek و صنعت هوش مصنوعی چین
با توجه به تحریم‌های ایالات متحده و محدودیت‌های فناوری، شرکت‌های چینی مانند DeepSeek مجبور به یافتن راه حل‌های خلاقانه‌تر و کارآمدتر هستند. این شرایط می‌تواند به افزایش همکاری‌ها و ادغام تیم‌های تحقیقاتی در آینده منجر شود. در حال حاضر، چین با داشتن ۳۶ درصد از مدل‌های بزرگ زبان هوش مصنوعی در جهان، پس از ایالات متحده در رتبه دوم قرار دارد.
مدل DeepSeek R1 نه تنها یک دستاورد فنی بزرگ برای این استارتاپ چینی است، بلکه نشان می‌دهد که با نوآوری و بهینه سازی می‌توان بر چالش‌های سیاسی و فناوری غلبه کرد. آینده DeepSeek و تأثیر آن بر صنعت هوش مصنوعی جهانی قطعاً جذاب و قابل توجه خواهد بود.
