در دنیای امروز، فناوری با سرعتی بی سابقه در حال تحول است و سازمان‌ها برای بقا و پیشرفت، باید خود را با این تغییرات هماهنگ کنند. شرکت مشاوره فناوری گارتنر، مانند سال‌های گذشته، فهرستی از ۱۰ فناوری برتر ۲۰۲۵ منتشر کرده است که نقشی کلیدی در آینده کسب و کارها ایفا خواهند کرد. نکته قابل توجه این است که اغلب این فناوری‌ها به نحوی تحت تأثیر پیشرفت‌های هوش مصنوعی قرار دارند و به سمت ایجاد نوآوری‌های مسئولانه و اخلاقی حرکت می‌کنند.
در ادامه، نگاهی به این فناوری‌های نوظهور خواهیم داشت؛ از هوش مصنوعی ایجنت محور که می‌تواند تصمیمات سازمانی را خودکار کند، تا رمزنگاری پساکوانتومی که امنیت اطلاعات را در دنیای دیجیتال آینده تضمین خواهد کرد. همچنین، فناوری‌هایی مانند رایانش کم مصرف، محاسبات فضایی و ربات‌های چند کاره، چشم اندازی از آینده‌ای را ترسیم می‌کنند که در آن، تعامل انسان با ماشین‌ها و داده‌ها بیش از پیش هوشمندانه و بهینه خواهد شد. با ما همراه باشید تا ببینیم این روندهای نوآورانه چگونه مسیر تحول دیجیتال را در سال‌های پیش رو رقم خواهند زد.
فناوری های برتر ۲۰۲۵
هوش مصنوعی ایجنت محور (Agentic AI)
در صدر فهرست فناوری برتر ۲۰۲۵، سیستم‌های هوش مصنوعی ایجنت محور قرار دارند . هوش مصنوعی ایجنت محور نسل جدیدی از سیستم‌های هوشمند است که می‌توانند به طور خودکار برنامه‌ریزی کرده، تصمیم بگیرند و اقدامات لازم را بر اساس اهداف تعریف شده توسط کاربر اجرا کنند. این سیستم‌ها قادرند با یادگیری از داده‌ها، بهینه سازی تصمیمات و تعامل مستمر با محیط، بسیاری از فرآیندهای روزمره را خودکار کنند. پیش بینی می‌شود که تا سال ۲۰۲۸، حداقل ۱۵٪ از تصمیمات کاری بدون دخالت مستقیم انسان توسط این سیستم‌ها گرفته شود.
در صنایعی مانند امنیت سایبری، که کمبود نیروی متخصص و نیاز به پردازش سریع اطلاعات وجود دارد، این فناوری می‌تواند نقش حیاتی ایفا کند. ایجنت‌های هوش مصنوعی می‌توانند با هزینه کمتر، عملکردی سریع‌تر و قابلیت مقیاس‌پذیری بالاتر نسبت به نیروی انسانی ارائه دهند. با این حال، این فناوری هنوز در مراحل آزمایشی است و موفقیت آن به نحوه طراحی و پیاده‌سازی آن بستگی دارد.
پلتفرم‌های حکمرانی هوش مصنوعی (AI Governance Platforms)
با گسترش استفاده از هوش مصنوعی، نیاز به نظارت و کنترل بر عملکرد این سیستم‌ها بیش از گذشته احساس می‌شود. پلتفرم‌های حکمرانی هوش مصنوعی، مجموعه‌ای از ابزارها و سیاست‌ها را برای استفاده مسئولانه از این فناوری ارائه می‌کنند. این پلتفرم‌ها به سازمان‌ها کمک می‌کنند تا استانداردهایی مانند شفافیت، عدالت، عدم تبعیض و پاسخگویی را در توسعه و استفاده از هوش مصنوعی رعایت کنند.
همچنین، این سیستم‌ها می‌توانند عملکرد الگوریتم‌های هوش مصنوعی را پایش کرده و از بروز خطاهای اخلاقی و تبعیض‌آمیز جلوگیری کنند. بر اساس پیش بینی گارتنر، تا سال ۲۰۲۸، سازمان‌هایی که پلتفرم‌های حکمرانی هوش مصنوعی را پیاده سازی کنند، ۴۰٪ کمتر با مشکلات اخلاقی مرتبط با این فناوری مواجه خواهند شد.
مطالب مرتبط : آینده هوش مصنوعی در سال ۲۰۲۵: روندهای نوظهور و نوآوری‌ها
مقابله با اطلاعات نادرست (Disinformation Mitigation)
در عصر دیجیتال با ورود فناوری‌های تولید محتوا مانند مدل‌های زبانی پیشرفته ، اطلاعات نادرست به یکی از چالش‌های بزرگ تبدیل شده‌اند. هوش مصنوعی می‌تواند با سرعت بالایی اطلاعات جعلی را پردازش و منتشر کند، که این امر منجر به تصمیمات اشتباه و پیامدهای منفی خواهد شد.
ازاین رو، مقابله با اطلاعات نادرست به یک اولویت راهبردی برای سازمان‌ها تبدیل شده است. گارتنر پیش بینی کرده که تا سال ۲۰۲۸، ۵۰٪ از شرکت‌ها راهکارهایی را برای کاهش اطلاعات نادرست در محصولات و خدمات خود اتخاذ خواهند کرد. این اقدامات شامل توسعه الگوریتم‌های تشخیص محتوا، استفاده از تأیید کننده‌های منبع و ارتقای قابلیت‌های راستی آزمایی هوش مصنوعی خواهد بود.
رمزنگاری پساکوانتومی (Post-Quantum Cryptography)
با پیشرفت رایانش کوانتومی، سیستم‌های رمزنگاری متداول مانند RSA و ECC در برابر حملات کوانتومی آسیب‌پذیر خواهند شد. این بدان معناست که بسیاری از زیرساخت‌های امنیتی کنونی، از جمله بانکداری آنلاین، ارتباطات رمزنگاری شده و امنیت داده‌ها، در معرض خطر قرار خواهند گرفت.
رمزنگاری پساکوانتومی مجموعه‌ای از الگوریتم‌های جدید است که در برابر پردازش‌های کوانتومی مقاوم هستند. پیش بینی می‌شود که تا سال ۲۰۲۹، استفاده گسترده از رایانش کوانتومی، بیشتر سیستم‌های رمزنگاری فعلی را بی‌اثر کند، بنابراین سازمان‌ها باید از هم اکنون به فکر پیاده‌سازی راهکارهای جدید باشند. انتقال به رمزنگاری پساکوانتومی نیازمند تغییرات اساسی در زیرساخت‌های دیجیتال است، اما برای حفظ امنیت داده‌ها در آینده امری حیاتی محسوب می‌شود.
بهبود عصبی (Neurological Enhancement)
بهبود عصبی یکی از فناوری‌های نوظهور است که هدف آن افزایش توانایی‌های شناختی انسان از طریق فناوری‌های پیشرفته مانند رابط‌های مغز-ماشین، تحریک عصبی و هوش مصنوعی است. این فناوری می‌تواند در حوزه‌های مختلفی مانند ارتقای بهره‌وری کارکنان، بهینه سازی فرایندهای یادگیری و حتی بازاریابی نسل جدید کاربرد داشته باشد.
برای مثال، برندها می‌توانند با تحلیل سیگنال‌های عصبی مشتریان، رفتار آن‌ها را بهتر درک کنند و تجربیات شخصی سازی شده تری ارائه دهند. همچنین، فناوری‌های ارتباط مستقیم مغز و ماشین می‌توانند توانمندی‌های شناختی کارکنان را بهبود ببخشند و کارایی آن‌ها را افزایش دهند.
پیش بینی شده است که تا سال ۲۰۳۰، ۳۰٪ از کارکنان دانش محور به فناوری‌هایی مانند رابط‌های مغز-ماشین وابسته خواهند شد. با این حال، این فناوری هنوز در مراحل ابتدایی قرار دارد و چالش‌هایی مانند هزینه بالا، نیاز به آموزش تخصصی و ملاحظات اخلاقی در مسیر توسعه آن وجود دارد.
مطالب مرتبط : آینده رایانش کوانتومی: پیشرفت‌ها، چالش‌ها و مسیر پیش رو
هوش نامرئی محیطی (Ambient Invisible Intelligence)
هوش نامرئی محیطی به ادغام هوش مصنوعی، حسگرهای هوشمند و دستگاه‌های متصل در محیط‌های روزمره اشاره دارد، به گونه‌ای که کاربران بدون نیاز به تعامل مستقیم، از مزایای آن بهره‌مند شوند. این فناوری از برچسب‌ها، حسگرهای کوچک و کم مصرف، اینترنت اشیا (IoT) و یادگیری ماشینی استفاده می‌کند تا محیط‌های هوشمندتری ایجاد کند که می‌توانند به طور خودکار با نیازهای کاربران تطبیق پیدا کنند.
به عنوان مثال، ساختمان‌های هوشمند می‌توانند بر اساس حضور افراد و شرایط محیطی، روشنایی و دمای هوا را بهینه کنند یا سیستم‌های مراقبت سلامت می‌توانند علائم حیاتی بیماران را بدون نیاز به تجهیزات پیچیده و گران قیمت، رصد کنند.
رایانش کم مصرف (Energy-Efficient Computing)
با رشد فزاینده پردازش داده‌ها و استفاده از فناوری‌های مبتنی بر هوش مصنوعی، نیاز به راه حل‌های رایانشی کم مصرف بیش از پیش احساس می‌شود. رایانش کم‌مصرف شامل استفاده از فناوری‌های نوینی مانند رایانش نوری، پردازش نورومورفیک و شتاب دهنده‌های اختصاصی برای انجام وظایف پیچیده با مصرف انرژی کمتر است.
این فناوری‌ها باعث می‌شوند پردازش داده‌ها کارآمدتر شود و به کاهش مصرف برق در مراکز داده و دستگاه‌های محاسباتی کمک کنند. علاوه بر این، با افزایش تقاضا برای پردازش‌های هوش مصنوعی، توسعه تراشه‌های ویژه‌ای که با حداقل انرژی ممکن بتوانند عملکرد بالایی داشته باشند، یکی از کلیدی‌ترین روندهای آینده در حوزه فناوری اطلاعات خواهد بود.
رایانش ترکیبی (Hybrid Computing)
رایانش ترکیبی، ادغام فناوری‌های محاسباتی سنتی و نوین است که به سازمان‌ها کمک می‌کند تا عملکرد و کارایی پردازش داده‌های خود را بهینه کنند. این فناوری از ترکیب رایانش کلاسیک، رایانش ابری، رایانش کوانتومی و محاسبات توزیع شده برای ایجاد یک زیرساخت قوی تر و منعطف تر استفاده می‌کند.
رایانش ترکیبی به کسب و کارها این امکان را می‌دهد که از قدرت پردازشی بهینه برای وظایف مختلف بهره ببرند. مثلاً پردازش‌های سنگین و پیچیده مانند شبیه سازی‌های علمی یا تحلیل داده‌های عظیم را به رایانش کوانتومی بسپارند و پردازش‌های روزمره را بر بستر رایانش ابری انجام دهند. این رویکرد می‌تواند باعث بهبود نوآوری، کاهش هزینه‌ها و افزایش سرعت پردازش شود.
محاسبات فضایی (Spatial Computing)
محاسبات فضایی شامل ترکیب داده‌های دنیای دیجیتال و فیزیکی از طریق فناوری‌هایی مانند واقعیت افزوده (AR)، واقعیت مجازی (VR) و تعاملات سه بعدی است. این فناوری به کاربران اجازه می‌دهد تا از طریق دستگاه‌هایی مانند هدست‌های AR/VR یا عینک‌های هوشمند، با داده‌ها، اشیا و اطلاعات در محیط فیزیکی تعامل کنند.
یکی از کاربردهای اصلی این فناوری در حوزه‌های آموزشی، پزشکی، طراحی صنعتی و شهرهای هوشمند است. برای مثال، جراحان می‌توانند از مدل‌های سه بعدی برای برنامه ریزی دقیق‌تر جراحی‌ها استفاده کنند یا مهندسان می‌توانند از مدل‌های دیجیتال برای شبیه سازی پروژه‌های ساخت و ساز بهره ببرند.
پیش بینی می‌شود که بازار محاسبات فضایی تا سال ۲۰۳۳ به ارزشی معادل ۱.۷ تریلیون دلار برسد که نشان دهنده اهمیت روزافزون آن در صنایع مختلف است.
ربات‌های چند کاره (Polyfunctional Robots)
ربات‌های چند کاره، ربات‌هایی هستند که توانایی انجام بیش از یک وظیفه را به طور هم زمان دارند و از قابلیت‌های پیشرفته هوش مصنوعی و مکانیک رباتیک بهره می‌برند. برخلاف ربات‌های سنتی که تنها برای یک کار خاص برنامه ریزی می‌شوند، این ربات‌ها می‌توانند در محیط‌های مختلف و برای کاربردهای متنوع مورد استفاده قرار گیرند.
برای مثال، ربات‌های خانگی می‌توانند هم زمان وظایفی مانند تمیز کردن خانه، مدیریت وسایل هوشمند و ارائه کمک‌های شخصی را انجام دهند. یا ربات‌های صنعتی می‌توانند در یک کارخانه، وظایف مختلفی از مونتاژ قطعات تا کنترل کیفیت را بر عهده بگیرند.
پیش‌بینی می‌شود که تا سال ۲۰۳۰، ۸۰ درصد از مردم روزانه با حداقل یک ربات هوشمند تعامل داشته باشند، که این امر نشان دهنده جایگاه مهم این فناوری در آینده زندگی بشر است.
این فناوری های برتر ۲۰۲۵، نشان دهنده آینده‌ای هستند که در آن هوش مصنوعی، رایانش کوانتومی و فناوری‌های تقویت کننده انسان، نقش محوری خواهند داشت. سازمان‌ها باید از هم اکنون برای پذیرش و بهره برداری از این فناوری‌ها آماده شوند تا در آینده رقابتی باقی بمانند.
