مدیر پروژه نرم افزاری، رهبری یک تیم از توسعه دهندگان نرم افزار را بر عهده دارد و تضمین می کند که پروژه های نرم افزاری به موقع، با رعایت بودجه و با رضایت ذینفعان به پایان می رسند. او مسئول برنامه ریزی، اجرا و بسته بندی پروژه است. بسته بندی پروژه شامل تعریف دامنه پروژه، ایجاد برنامه ها، تخصیص منابع، مدیریت ریسک ها و پیگیری پیشرفت پروژه می شود. همچنین مدیر پروژه مسئول ارتباط با ذینفعان، از جمله مشتریان، مدیریت و اعضای تیم است تا اطمینان حاصل شود همه با هم هماهنگ هستند. او باید مهارت های رهبری قوی داشته باشد، توانایی مدیریت اولویت ها را داشته باشد و درک عمیقی از روشها و ابزارهای توسعه نرم افزار داشته باشد. به طور کلی، مدیر پروژه برای تضمین موفقیت پروژه های نرم افزاری بسیار حیاتی است.
مدیر پروژه چه وظایفی بر عهده دارد؟
پنج مسئولیت مشترک مدیران پروژه در صنایع مختلف عبارت است از : آغاز پروژه، برنامه ریزی، اجرا، نظارت و پایان. این مسئولیت ها در یکی از مقالات منتشر شده توسط PMI به عنوان “چرخه عمر پنج مرحله ای تحویل پروژه” نام گذاری شده اند.
به طور کلی مدیران پروژه نقش کلیدی در موفقیت و کیفیت پروژه توسعه نرم افزار دارند. آن ها از آغاز تا پایان، بر موفقیت و کیفیت پروژه نظارت می کنند، پیشرفت پروژه را مدیریت می کنند، با نهادها ارتباط برقرار می کنند، ریسک ها را مدیریت می کنند و کیفیت را تضمین می کنند. به عنوان پلی بین تیم های فنی و نهادها، جریان اطلاعات را مدیریت می کنند، به تغییرات پاسخ می دهند و انتظارات مشتری را برآورده می کنند.
نقش مدیر پروژه در توسعه نرم افزار
تعداد و نحوه انجام فعالیت هایی که یک مدیر پروژه در مدیریت پروژه های سنتی و چابک مسئول آن ها است، ممکن است متفاوت باشد.
مدیر پروژه‌ی سنتی، به عنوان فردی منصوب از طرف سازمان مجری پروژه، مسئولیت تحقق اهداف پروژه را بر عهده دارد. این نوع مدیریت پروژه شامل مجموعه‌ای از تکنیک‌های توسعه یافته برای برنامه ریزی، تخمین زمان و کنترل فعالیت‌ها می باشد.
در مقابل، مدیر پروژه ی چابک نیز مسئولیت‌های دیگری را بر عهده دارد. علاوه بر تکمیل کارهای تعریف شده در دامنه ی پروژه، باید با تیم های غیر تولیدی ارتباط برقرار کند و روابط با مشتری/ تامین‌کننده را مدیریت کند که شامل ارتباط با تیم های مالی، منابع انسانی، بازاریابی و سایر تیم های مرتبط با پروژه می شود.
به طور خلاصه، مدیر پروژه ی سنتی مسئولیت تحقق اهداف پروژه را بر عهده دارد، در حالی که مدیر پروژه‌ی چابک علاوه بر تحقق اهداف ، وظایف ارتباطی و مدیریت روابط را نیز به عهده دارد.
مدیران پروژه معمولاً در فعالیت‌های زیر شرکت می کنند: شناسایی نهادهای مرتبط با پروژه، تعریف دامنه پروژه، تعیین اهداف و مراحل برای دستیابی به اهداف، نظارت و بازبینی دامنه پروژه و غیره.
اگرچه این وظایف برای هر پروژه توسعه نرم افزار متداول است، اما ممکن است برخی از وظایف در پروژه‌های مختلف تفاوت هایی داشته باشند. به همین دلیل، قبل از شروع هر پروژه جدید باید نقش‌ها و مسئولیت‌های مدیر پروژه تعریف شود و بر انجام آن ها توافق شود.
انتظارات توسعه دهندگان از مدیر پروژه
مدیر پروژه دارای مجموعه ای از مهارت ها است، که برخی مهارت ها برای توسعه دهندگان مهم هستند و برخی دیگر برای مشتریان.
بسیاری اوقات، مدیران پروژه و توسعه دهندگان با یکدیگر هم نظر نیستند، زیرا هر دو طرف انتظارات متفاوتی دارند. به عنوان مثال، یک مدیر پروژه برای ارائه نتایج به موقع فشار می آورد، در حالی که مهندسان به دلیل درخواست‌های تغییرات اخیر، نیاز به زمان بیشتری برای توسعه دارند. مدیر پروژه و مشتری، هر دو باید به وضوح درک کنند که توسعه دهندگان چه انتظاراتی از شخص مسئول مدیریت دارند.
در ادامه، نکات حیاتی را باید در نظر داشت:
- مدیر پروژه باید اطمینان حاصل کند که توسعه دهندگان، دامنه و نیازمندی های پروژه را به خوبی درک کرده اند.
- توسعه دهندگان باید از تمامی تغییرات پروژه مرتبط با دامنه، زمان بندی، تیم و غیره آگاه باشند.
- توسعه دهندگان و مشتریان هر دو باید به صورت منظم گزارش های وضعیت پروژه را ببینند تا بفهمند در چه مرحله ای هستند.
- مدیران پروژه باید مایل به برقراری ارتباط و ارائه بازخورد به توسعه دهندگان باشند.
- مدیران پروژه باید حوزه تخصصی پروژه را مطالعه و درک کنند تا انتظارات مشتری را به طور مؤثرتری مدیریت کنند.
همانطور که می بینید، توسعه دهندگان نیاز به مسئولیت، همدلی و ارتباط منظم از طرف مدیران پروژه دارند. مشتریان نیز همینطور.
یک مدیر پروژه خوب باید به موقع مشتری را نسبت به پیشرفت، توسعه، ریسک ها و مسائل آن، جدول زمانی، حل تعارضات و سایر جنبه های فرآیند توسعه ، آگاه کند و در جریان امور قرار دهد.
انتظارات مشتریان از مدیر پروژه
مدیر پروژه به مشتریان کمک می کند تا جزئیات پروژه را درک کنند، در صورت نیاز اصطلاحات فنی را توضیح می دهد، نحوه پیشرفت پروژه را شرح می دهد و بسیاری از وظایف دیگر را انجام می دهد. با این حال، بسیاری از مشتریان لیست نقش ها و مسئولیت های مدیر پروژه را به شکل متفاوتی تصور می کنند. بنابراین، آگاهی نسبت به انتظارات مشتریان از مدیر پروژه، برای ادامه ارتباط بسیار حیاتی است. به عنوان مثال، در زیر چند مورد از انتظارات مشتریان از مدیران پروژه آمده است:
- مدیران پروژه باید به اندازه کافی به سوالات مشتریان پاسخ دهند.
- مشتریان می خواهند از پیشرفت پروژه باخبر شوند، بنابراین به جلسات و گزارش های منظم نیاز دارند.
- مدیران پروژه باید پلی بین مشتری و تیم مهندسان باشند و دیدگاه و انتظارات مشتری را به تیم منتقل کنند.
ویژگی های مدیر پروژه خوب
اگر قصد استخدام یک مدیر پروژه را دارید، حتماً باید درک کنید که یک مدیر پروژه خوب برای شما، تیم شما و ذینفعان پروژه به چه معناست.
به گفته Deborah Bigelow ، بهترین مدیران پروژه برخی ویژگی‌های مشترک را دارند که عبارتند از:
- دیدگاه صریح و واقع بینانه
- تفکر استراتژیک ، انضباط کاری و توانایی اتمام صحیح کار
- مهارت‌های ارتباطی عالی و موثر
- مهارت حل مساله و تمایل به مقابله با چالش‌ها
- مهارت های سازمانی و تشکیل تیم
- انعطاف پذیری و توجه به مسائل مطرح شده از طرف تیم
- الهام بخش و رهبری درست تیم با ایجاد یک محیط مثبت
به عبارت دیگر، ویژگی های یک مدیر پروژه خوب فقط در مورد مدیریت پیشرفت پروژه، انجام دیدگاه ها در Jira و درک آرتیفکت‌های اجایل نیست. در واقع، یک مدیر پروژه خوب باید توانایی های دیگری مانند رهبری و انگیزش تیم را داشته باشد. این رهبری شامل تسهیل ارتباط با ذینفعان و تیم ها، تخصیص منابع کافی بر اساس نیازهای پروژه، پیگیری پیشرفت پروژه و اطمینان از کیفیت و تکمیل به موقع پروژه می شود.
اما چگونه می توان فهمید که مدیر پروژه چنین خصوصیاتی را دارد؟
بعضی از شرکت ها پرسش های غیر رسمی از ذینفعان کلیدی پروژه مانند مدیر مهندسی یا مدیر تحویل پروژه می پرسند. بر اساس پاسخ‌ها، ارزیابی می کنند که آیا مدیر پروژه در ایجاد روابط سالم و محیط کاری مثبت مهارت دارد یا خیر.
مدیر پروژه چه کارهایی انجام می دهد؟
لیست کامل نقش ها و مسئولیت های مدیر پروژه به شرح زیر است:
- چگونگی تأثیر نهادها (ذینفعان) بر پروژه را مشخص می کند.
- تعیین ترکیب تیم و توافق با مشتری در این زمینه.
- برنامه ریزی و ایجاد استراتژی ارتباطی پروژه.
- مدیریت اجرای پروژه.
- بررسی منظم پیشرفت کاری تیم طبق برنامه و طرح از پیش تعریف شده.
- نظارت بر پیشرفت پروژه.
- انجام اقدامات لازم در صورت بروز مشکل.
- ارائه گزارش ها و اسناد منظم.
- پیگیری عملکرد مهندسان.
- مدیریت تخصیص منابع.
- مدیریت ریسک های پروژه.
- استفاده و اجرای استراتژی و استانداردهای QA.
داشتن یک مدیر پروژه برای تیم شما به این معناست که :
- همیشه مطمئن هستید که در صورت بروز هر مشکلی با چه کسی تماس بگیرید.
- دقیقاً می دانید که چه کسانی مسئول اجرای کد نویسی، تست، استقرار و غیره هستند.
- زمان بندی کار پروژه را دریافت کرده و آن را با پیشرفت واقعی مقایسه می کنید.
- وقت خود را برای کنترل توسعه دهندگان، سنجش عملکرد ، سرعت و کیفیت تلف نمی کنید.
برای همه ی این موارد، شما یک فرد قابل اعتماد دارید که مسئول تمام نتایج پروژه است – یک مدیر پروژه اختصاصی.
چالش های توسه نرم افزار بدون مدیر پروژه
تصمیم گیری در مورد استخدام یک مدیر پروژه به مشتری بستگی دارد. با این حال، مشتری باید از چالش هایی که ممکن است پیش آید، آگاه باشد:
عدم پشتیبانی مدیریتی مهندسان
اکنون مشتری باید وقت خود را صرف مطالعه CI/CD کند و یا حتی اصطلاحات خاصی که معمولاً توسط توسعه دهندگان استفاده می شود را یاد بگیرد.
گسترش دامنه پروژه
هنگامی که یک پروژه رشد می کند، به یک کابوس به نام «گسترش دامنه» تبدیل می شود. آیا مشتری می تواند تغییرات درخواستی خود را کنترل کند و مرزهای دامنه را حفظ کند؟ برای حفظ نیازهای پروژه به صورت واضح و پیوسته، باید به صورت منظم نیازهای پروژه بازبینی شود.
انتخاب فناوری نادرست
اگر یک معمار راه حل/نرم افزار دارید که می تواند شما را در انتخاب یک مجموعه فناوری راهنمایی کند، عالی است. با این حال، ممکن است به طور فوری نیاز به تصمیم گیری در مورد انتخاب فناوری داشته باشید. انتخاب فناوری اشتباه ممکن است هزینه های زیادی برای سازمان شما داشته باشد.
فهرست چالش ها بی پایان است. موارد فوق تنها مهمترین چالش ها هستند. استخدام توسعه دهندگان بدون مدیر پروژه، سرمایه مشتری را حفظ نمی کند. در واقع، اگر مشتری پروژه را رهبری کند، ممکن است مرتکب اشتباه های زیادی شود. علاوه بر این، مدیریت پروژه نیاز به وقت زیادی دارد که می‌تواند بهتر صرف شود.
توصیه هایی برای استخدام یک مدیر پروژه خوب
اگر موفقیت پروژه شما به یک مدیر پروژه وابسته است، بیشتر به چه چیزهایی در انتخاب یک شخص برای مدیریت مهندسان توجه می کنید؟
در اینجا چند توصیه برای استخدام یک مدیر پروژه خوب داریم:
- تجربه تخصص مرتبط با پروژه مورد نظر را داشته باشند.
- تجربه مدیریت تیم را داشته باشند.
- نسبت به وظایف و مسئولیت های هم تیمی ها دانش کافی داشته باشد و اصطلاحات فنی اصلی را درک کند.
- به طور منظم مستندات پروژه مانند گزارش ها و نمودارها را تهیه کند.
پس، چه گزینه‌ای بهتر است : تیمی که توسط اعضای خود تیم، سازماندهی شده است یا تیمی که توسط یک مدیر حرفه ای مدیریت می شود؟ انتخاب بر عهده شماست. ما همیشه توصیه می کنیم که یک مدیر پروژه استخدام کنید تا از هرج و مرج جلوگیری شود و کارها را با موفقیت به پایان برسانید.
سوالات متداول
مدیریت پروژه در توسعه نرم افزار یعنی چه؟
در توسعه نرم افزار، مدیریت پروژه به فرآیند استفاده از مجموعه ای خاص از ابزارها، دانش ها و تکنیک ها برای کنترل اجرای پروژه های فناوری اطلاعات اشاره دارد. هدف اصلی از انجام این فعالیت ها، به دست آوردن نتایج موفق و ارزشمند از طریق توسعه یک محصول نرم افزاری با فناوری قدرتمند است. این فرآیند با همکاری متخصصان زیادی انجام می شود، از جمله مدیران پروژه، مهندسان و معماران نرم افزار، مهندسان تضمین کیفیت، طراحان، تحلیل گران و افراد دیگر. گاهی تیم‌ها نیاز به مشارکت کارشناسان صنایع دارند که در مورد جزئیات یک حوزه خاص اطلاعات زیادی دارند. به عنوان مثال، زمانی که پروژه ای مرتبط با بانکداری توسعه می دهیم، تیم می تواند با کارشناسان بانکداری مشاوره همکاری کند.
نقش مدیر پروژه نرم افزار چیست؟
مدیر پروژه یکی از نقش های مهم در صنعت فناوری اطلاعات است زیرا مدیر پروژه، کل فرآیند را از ابتدا تا انتها هماهنگ می کند. مدیر پروژه نقش فعالی در مذاکره با تمام ذینفعان، برقراری ارتباط نیازمندی ها با همه اعضای تیم و سازماندهی و نظارت بر روند توسعه دارد. بسته به روش مدیریت پروژه، سطح مسئولیت ها ممکن است متفاوت باشد. در برخی موارد، مدیر پروژه مسئول صدور صورت صورتحساب، گزارش و حل و فصل درگیری ها نیز است.
به طور خلاصه، مدیر پروژه نقش کلیدی در موفقیت پروژه های نرم افزاری دارد و تاثیر مستقیمی بر روی نتیجه نهایی پروژه دارد.
همچنین می توانید با نقش و مسئولیت های معمار راه حل بیشتر آشنا شوید:
مطالب مرتبط
مطالبی که ممکن است برایتان جالب باشد
چه کسی معمار راه حل است: نقش و مسئولیت ها
این عنوان شغلی برای شخصی است که مسئولیت طراحی و توسعه یک راه حل نرم‌افزاری را بر عهده دارد و در طول فرآیند توسعه، هدایت استراتژیک را ارائه می‌دهد. این شخص باید اطمینان حاصل کند که راه حل نرم افزاری جدید با معماری موجود سازگاری دارد و از نظر فنی، کاربری و سایر جنبه‌ها، با سایر بخش‌های سازمان هماهنگی دارد.
برون سپاری توسعه نرم افزار
