SIEM چیست : آشنایی جامع با سیستم مدیریت اطلاعات و رخدادهای امنیتی

با افزایش پیچیدگی تهدیدات سایبری، نیاز به راهکارهایی جامع برای مدیریت و تحلیل این تهدیدات بیش از پیش احساس می‌شود. سیستم مدیریت اطلاعات و رویدادهای امنیتی (SIEM) به عنوان یکی از این راهکارها، نقش مهمی در امنیت سایبری ایفا می‌کند.

 SIEM چیست؟

سامانه مدیریت اطلاعات و رویدادهای امنیتی (security information and event management) یک ابزار جامع است که به سازمان‌ها اجازه می‌دهد رویدادهای امنیتی را از منابع مختلف جمع‌آوری، تحلیل و مدیریت کنند. این سامانه با ترکیب قابلیت‌های مختلفی مانند مانیتورینگ، تحلیل لاگ‌ها، و شناسایی تهدیدات، به سازمان‌ها کمک می‌کند تا تهدیدات امنیتی را در سریع‌ترین زمان ممکن شناسایی و به آنها پاسخ دهند.

این اطلاعات به تیم‌های امنیتی کمک می‌کند تا تهدیدات را در زمان واقعی شناسایی کرده، واکنش به حوادث را مدیریت کنند، در مورد حوادث امنیتی گذشته تحقیق کرده و گزارش‌هایی برای رعایت مقررات آماده کنند.

SIEM به سازمان‌ها کمک می‌کند تا به ‌صورت جامع، داده‌های امنیتی خود را جمع‌ آوری، تحلیل، و مدیریت کنند. هدف اصلی SIEM، شناسایی و پاسخ سریع به تهدیدات امنیتی از طریق نظارت بر فعالیت‌های شبکه، سیستم‌ها و برنامه‌های کاربردی است.

راهکارهای SIEM با جمع‌ آوری و تحلیل داده‌ها و رویدادهای امنیتی در زمان واقعی، به بهبود تشخیص تهدیدات، رعایت مقررات و مدیریت حوادث امنیتی کمک می‌کنند.

در این مقاله، به بررسی کامل و جامع SIEM، اصول کارکرد، مزایا و چالش‌های آن در سازمان‌ها می‌پردازیم.

مطالب مرتبط : ساخت SOC با استفاده از پلتفرم SIEM – راهنمای جامع به زبان ساده

تاریخچه تکامل SIEM

• واژه SIEM اولین بار در گزارش گارتنر با عنوان “بهبود امنیت IT با مدیریت آسیب‌ پذیری” مطرح شد. آنها یک سیستم اطلاعات امنیتی جدید را بر اساس دو فناوری پیشین، یعنی مدیریت اطلاعات امنیتی (SIM) و مدیریت رویدادهای امنیتی (SEM) پیشنهاد کردند.
• SIM (Security Information Management): تمرکز اصلی آن بر جمع‌ آوری و مدیریت اطلاعات امنیتی از منابع مختلف است.
• SEM (Security Event Management): تمرکز آن بر تحلیل و مدیریت رویدادهای امنیتی به منظور شناسایی تهدیدات است.

با ترکیب این دو فناوری، SIEM به عنوان یک راهکار جامع برای مدیریت امنیت اطلاعات شکل گرفت.

چند سال بعد، گارتنر دیدگاه خود را درباره نسل بعدی SIEM ارائه داد، که فراتر از قوانین و همبستگی‌ها بود. نسل بعدی SIEM شامل دو فناوری کلیدی است: تحلیل رفتار کاربران و نهادها (UEBA) و پاسخ به اتوماسیون و هماهنگ ‌سازی امنیت (SOAR).

این فناوری‌ها شناسایی تهدیدات پیچیده، تشخیص حرکت‌های جانبی و پاسخ ‌دهی خودکار به حوادث را به ‌عنوان بخشی از عملکرد SIEM ممکن می‌سازند.

چرا SIEM مهم است؟

نرم افزار SIEM یک راه‌ حل امنیتی جامع ارائه می‌دهد که به سازمان‌ها کمک می‌کند تا آسیب‌ پذیری‌ها و تهدیدات احتمالی و واقعی را قبل از اینکه عملیات را مختل کنند یا به اعتبار کسب و کار آسیب برسانند، شناسایی کنند.

 سیستم مدیریت اطلاعات و رویدادهای امنیتی انحرافات رفتاری را برای تیم‌های امنیتی قابل مشاهده می‌کند. همچنین با خودکار سازی فرآیندهای تشخیص و پاسخ به حوادث با استفاده از هوش مصنوعی ، نظارت بر سیستم را بهبود می‌بخشد.

سیستم SIEM به مرور زمان تکامل یافته وعلاوه بر ارائه قابلیت‌های مدیریت لاگ، عملکردهای مختلفی برای مدیریت امنیت و رعایت مقررات ارائه می‌دهد. این موارد شامل تحلیل رفتار کاربران و نهادها (UEBA) و سایر قابلیت‌های مبتنی بر هوش مصنوعی است.

 SIEM سیستمی بسیار کارآمد برای هماهنگی داده‌های امنیتی و مدیریت تهدیدات ، نیازهای گزارش ‌دهی و رعایت مقررات فراهم می‌آورد.

کاربردها و قابلیت‌های SIEM

نرم افزار SIEM در نظارت امنیتی، شناسایی تهدیدات پیشرفته، تحلیل و پاسخ به حوادث، و همچنین گزارش ‌دهی و رعایت مقررات کاربرد دارد.

 SIEM‌ به تیم‌های امنیتی کمک می‌کند تا رویدادهای امنیتی را در زمان واقعی شناسایی کرده و اقدامات لازم را انجام دهند. برخی از قابلیت های سیستم مدیریت اطلاعات و رویدادهای امنیتی عبارتند از :

• هشدار دهی: رویدادها را تحلیل کرده و هشدارهایی را درباره مسائل فوری، برای اطلاع‌ رسانی به کارکنان امنیتی ایجاد می‌کند.
• داشبوردها و بصری ‌سازی: با ایجاد بصری ‌سازی‌ به کارکنان کمک می‌کند تا داده‌های رویدادها را مرور کرده و الگوهای ناهنجاری را شناسایی کنند.
• رعایت مقررات: با خودکار سازی فرآیندهای جمع ‌آوری داده‌ها برای رعایت استانداردها، به سازمان‌ها در تولید گزارش‌های مربوطه کمک می‌کند.
• شکار تهدیدات: به کارکنان امنیتی امکان می‌دهد تا با استفاده از داده‌های SIEM، تهدیدات یا آسیب ‌پذیری‌ها را قبل از وقوع کشف کنند.
• پاسخ به حوادث: ابزارهای مدیریت موارد، همکاری و اشتراک دانش را برای رسیدگی سریع به تهدیدات فراهم می‌آورد.

 سیستم مدیریت اطلاعات و رویدادهای امنیتی چگونه کار می‌کند؟

در گذشته، مدیریت SIEM نیازمند دقت زیادی بود؛ از جمع ‌آوری داده‌ها، تا سیاست ‌گذاری‌ها، بررسی هشدارها و تحلیل انحرافات. SIEM‌های جدیدتر به طور فزاینده‌ای در جمع ‌آوری داده‌ها از منابع مختلف سازمان هوشمندتر شده‌اند.

سیستم های SIEM از تکنیک‌های هوش مصنوعی برای درک اینکه چه نوع رفتاری به‌ عنوان یک حادثه امنیتی در نظر گرفته می‌شود، استفاده می کنند.

 اجزای اصلی SIEM عبارتند از:

1. جمع‌ آوری داده‌ها

اولین و مهمترین وظیفه SIEM، جمع‌ آوری داده‌های امنیتی از منابع مختلف در شبکه سازمان است. این داده‌ها شامل لاگ‌ها (Logs)، رویدادها (Events)، و جریان‌های داده (Data Flows) هستند که از تجهیزات مختلفی مانند فایروال‌ها، سرورها، سیستم‌های تشخیص نفوذ (IDS/IPS)، و برنامه‌های کاربردی جمع‌ آوری می‌شوند.

2. نرمال‌ سازی داده‌ها

پس از جمع‌ آوری، داده‌های مختلف باید به یک فرمت مشترک تبدیل شوند. این فرایند که نرمال ‌سازی (Normalization) نامیده می شود، به SIEM امکان می‌دهد تا داده‌های مختلف را به صورت یکپارچه تحلیل کند. نرمال‌ سازی داده‌ها همچنین به کاهش پیچیدگی و افزایش دقت در تحلیل کمک می‌کند.

3. ذخیره‌ سازی داده‌ها

در گذشته SIEM‌ها به ذخیره ‌سازی در مراکز داده متکی بودند، که مدیریت حجم بالای داده‌ها را دشوار می‌کرد. SIEM‌های نسل بعدی بر روی فناوری‌های مدرن مانند Amazon S3 یا Hadoop ساخته شده‌اند که امکان ذخیره‌ سازی نامحدود با هزینه کم را فراهم می‌آورند.

4. یکپارچه ‌سازی و همبستگی داده‌ها

یکی از قابلیت‌های کلیدی SIEM، همبستگی داده‌ها (Correlation) است. با استفاده از الگوریتم‌های پیشرفته، ارتباط بین رویدادهای مختلف شناسایی می شود. این فرآیند به شناسایی تهدیدات پیچیده که ممکن است در نگاه اول به ‌عنوان رویدادهای عادی به نظر برسند، کمک می‌کند.

 مثلاً یک پیام خطا روی یک سرور می‌تواند با یک اتصال مسدود شده در فایروال و تلاش برای ورود اشتباه به یک پورتال سازمانی یکپارچه شود.

5. تحلیل و شناسایی تهدیدات

سامانه SIEM با تحلیل داده‌های جمع‌ آوری شده و استفاده از قوانین و الگوهای از پیش تعریف شده، تهدیدات بالقوه را شناسایی می‌کند. برخی از این تحلیل‌ها شامل موارد زیر می باشد:

• شناسایی الگوهای مشکوک: مانند تلاش‌های مکرر برای ورود به سیستم یا انتقال غیرمعمول داده‌ها.
• تشخیص ناهنجاری‌ها: مقایسه رفتارهای فعلی با الگوهای عادی و شناسایی ناهنجاری‌ها.
• استفاده از هوش تهدیدات: استفاده از اطلاعات تهدیدات به‌ روزرسانی شده برای شناسایی تهدیدات جدید و پیچیده.

6. گزارش ‌دهی و هشدار دهی

سیستم SIEM به سازمان‌ها این امکان را می‌دهد تا گزارش‌های جامع و دقیقی از وضعیت امنیتی خود تهیه کنند. همچنین، در صورت شناسایی تهدیدات، می‌تواند به ‌صورت خودکار هشدارهایی را به تیم‌های امنیتی ارسال کند تا بتوانند به موقع واکنش نشان دهند.

7. تنظیم قوانین و سیاست‌ها

سیستم مدیریت اطلاعات و رویدادهای امنیتی به کارکنان امنیتی اجازه می‌دهد تا پروفایل‌هایی تعریف کنند که نحوه رفتار سیستم‌های سازمانی در شرایط عادی را مشخص می‌کنند. سپس می‌توانند قوانین و آستانه‌هایی برای تعریف نوع انحرافی که به‌ عنوان حادثه امنیتی در نظر گرفته می‌شود، تنظیم کنند.

مزایای استفاده از SIEM در سازمان ها

1. افزایش قابلیت مشاهده (Visibility)

سیستم مدیریت اطلاعات و رویدادهای امنیتی با جمع‌ آوری و تحلیل داده‌ها از منابع مختلف، به سازمان‌ها یک دیدگاه جامع و کامل از وضعیت امنیتی خود ارائه می‌دهد. این قابلیت مشاهده گسترده به شناسایی تهدیدات پیچیده و ناهنجاری‌های امنیتی کمک می‌کند.

2. واکنش سریع به تهدیدات

با استفاده از نرم افزار SIEM، سازمان‌ها می‌توانند به سرعت به تهدیدات شناسایی شده پاسخ دهند. SIEM از طریق همبستگی داده‌ها و تحلیل‌های پیشرفته، هشدارهایی را برای تهدیدات احتمالی ارسال می‌کند که این امر به تیم امنیتی اجازه می‌دهد به سرعت واکنش نشان دهند.

3. رعایت الزامات قانونی و انطباق

بسیاری از صنایع ملزم به رعایت الزامات قانونی و استانداردهای امنیتی هستند. SIEM با ایجاد گزارش‌های منظم و قابل اعتماد، به سازمان‌ها کمک می‌کند تا به ‌راحتی انطباق خود را با این الزامات اثبات کنند.

4. کاهش زمان تشخیص و پاسخ

با خودکار سازی فرآیندهای تحلیل و شناسایی، زمان تشخیص و پاسخ به تهدیدات به ‌طور چشمگیری کاهش می یابد. این امر به کاهش تاثیرات منفی تهدیدات بر سازمان کمک می‌کند.

 سیستم مدیریت اطلاعات و رویدادهای امنیتی می‌تواند از اطلاعات تهدید جهانی بهره‌ برداری کند تا رویدادهایی که شامل ارتباط با آدرس‌های IP مشکوک یا مخرب هستند را به سرعت شناسایی کند.

 مسیرهای حمله و تعاملات گذشته به سرعت شناسایی می‌شوند و زمان پاسخگویی برای از بین بردن تهدیدات بهبود می‌یابد.

5. منابع و نیروی انسانی امنیتی

 با افزایش تنوع و حجم تهدیدات، تأمین نیرو برای تیم‌های عملیات امنیتی همچنان یک چالش است. یک سرور SIEM واحد می‌تواند با استفاده از داده‌های لاگ چند منبعی، جریان کاری را ساده‌ سازی کند و یک گزارش واحد ارائه دهد که تمام رویدادهای امنیتی لاگ‌ شده مربوطه را پوشش دهد.

مطالب مرتبط : مراحل پیاده‌ سازی SIEM در سازمان

بهترین شیوه‌های استفاده از  SIEM

1. تعیین دامنه: دامنه پیاده ‌سازی SIEM خود را مشخص کنید. قواعد مبتنی بر فعالیت‌ها و لاگ‌هایی را که نرم ‌افزار SIEM باید بر آن ها نظارت کند، تعیین کنید.
2. تنظیم دقیق قواعد همبستگی: نرم ‌افزار SIEM مجموعه‌ای از قواعد همبستگی از پیش‌ پیکره بندی ‌شده را ارائه می‌دهد. تیم امنیتی می‌تواند نرم ‌افزار را بر اساس نیازهای سازمان، برای افزایش اثربخشی تشخیص، تنظیم کند.
3. شناسایی الزامات رعایت مقررات: رعایت مقررات برای اکثر سازمان‌هایی که از SIEM استفاده می کنند، بسیار مهم است. نرم ‌افزار باید مقررات را در پاسخگویی به نیازهای سازمان، رعایت کند.
4. نظارت بر دسترسی به منابع حیاتی: یک ابزار SIEM باید جنبه‌های مختلفی از منابع حیاتی را نظارت کند. از جمله دسترسی‌های دارای امتیاز و مدیریتی، رفتارهای غیرعادی کاربران روی سیستم‌ها، تلاش‌های ورود از راه دور و شکست سیستم.
5. دفاع از مرزهای شبکه: همه نواحی آسیب ‌پذیر در یک شبکه باید توسط SIEM نظارت شوند، از جمله فایروال‌ها، روترها، پورت‌ها و نقاط دسترسی بی ‌سیم.
6. تست SIEM: اجرای تست‌های SIEM و ارزیابی نحوه واکنش آن، معیاری برای پیکربندی مجدد SIEM است.

قابلیت‌های نسل جدید SIEM

سیستم مدیریت اطلاعات و رویدادهای امنیتی از سال ۲۰۰۵ وجود داشته است، اما از آن زمان تاکنون به ‌طور قابل ‌توجهی پیشرفت کرده است. با پیشرفت تکنولوژی، حملات نیز تکامل یافته‌اند و SIEM نیز همراه با آن تکامل یافته است.

سیستم SIEM به‌ عنوان یک فناوری بالغ، در نسل‌های جدیدتر خود قابلیت‌های جدیدی ارائه می‌دهد. مانند تحلیل رفتار کاربران و نهادها (UEBA) و هماهنگی و اتوماسیون پاسخ امنیتی (SOAR).

این قابلیت‌ها به شناسایی تهدیدات پیچیده، تشخیص حرکات جانبی و پاسخ خودکار به حوادث کمک می‌کنند.

برخی از قابلیت‌ها و مزایای نسل جدید SIEM عبارت‌اند از:

• معماری داده‌های بزرگ متن باز که امکان ادغام سریع‌تر با زیرساخت سازمانی از جمله ابر، محل کار و BYOD را فراهم می ‌کند.
• اطلاعات تهدید را از منابع سفارشی، متن ‌باز و تجاری ادغام می کند.
• ابزارهای بصری ‌سازی لحظه‌ای، فعالیت‌های پرخطر و مهم را برای اولویت ‌بندی هشدارها قابل درک می‌کنند.
• تحلیل رفتار می‌تواند زمینه رویدادها را درک کرده و هدف را در سناریوهای خاص تشخیص دهد.
• تیم‌های امنیتی می توانند جریان‌های کاری متناسب با وضعیت منحصر به فرد خود را ایجاد کنند.
• آینده SIEM بر پایه تحلیل‌های داده‌ محور و اتوماسیون خواهد بود، که به تیم‌های امنیتی اجازه می‌دهد تهدیدات را در زمان واقعی شناسایی و به آنها پاسخ دهند.

 نتیجه ‌گیری

سیستم مدیریت اطلاعات و رویدادهای امنیتی یکی از ابزارهای کلیدی در مدیریت امنیت اطلاعات در سازمان‌ها است. با استفاده از  SIEM، سازمان‌ها می‌توانند به‌ صورت جامع و یکپارچه داده‌های امنیتی خود را مدیریت و تحلیل کنند و در برابر تهدیدات سایبری واکنش سریع و مؤثری نشان دهند.

با این حال، پیاده ‌سازی SIEM نیاز به برنامه ‌ریزی دقیق، انتخاب ابزار مناسب، و آموزش و تخصص فنی دارد. سازمان‌هایی که موفق به پیاده‌ سازی مؤثر SIEM ‌شوند، می‌توانند از مزایای بسیاری بهره‌مند شوند. از جمله افزایش قابلیت مشاهده، کاهش زمان تشخیص و پاسخ و همچنین انطباق با الزامات قانونی.

مطالب مرتبط