چرخه عمر ERP

چرخه عمر ERP چیست؟

مفهوم چرخه عمر ERP برای پیاده‌ سازی نرم افزار ERP (برنامه ‌ریزی منابع سازمانی)، به کار می رود. به طور ساده، چرخه عمر پیاده سازی ERP فرآیندی است که شامل چندین مرحله از فاز کشف و برنامه ‌ریزی تا راه ‌اندازی سیستم است. چرخه پیاده‌ سازی ERP ممکن است متفاوت باشد، اما معمولاً هشت مرحله هستند. مراحل پیاده‌ سازی ERP ممکن است به شکل زیر باشد:

1. انتخاب محصول ERP
2. برنامه ‌ریزی پروژه
3. تجزیه و تحلیل باگ ها
4. باز طراحی
5. تست
6. آموزش
7. پیاده سازی
8. نگهداری

بررسی مدل های چرخه عمر ERP

اگرچه نظریه‌ های مختلفی در مورد چرخه عمر ERP  وجود دارد،  اما  Tingting Huang and Kazuhiko Yasuda ، بیست و شش مدل اصلی از مدل های چرخه عمر پیاده سازی ERP را که توسط محققان مختلف معرفی شده است، انتخاب کرده اند که شامل بررسی جامع مفهوم چرخه عمر ERP  است.

فقط تصور کنید، ۲۶ مدل! هر یک از این مدل ها توصیف خود را از ERP دارند. در حال حاضر جای تعجب نیست که چرا شرکت ها پورتال ERP خود را به یک مدل خاص تنظیم می کنند. انتخاب نرم افزار ERP  مناسب برای کسب و کار شما بسیار مهم است و مدل های چرخه پیاده سازی ERP می‌ تواند به شما در بهینه‌ سازی عملیات کسب و کار و کاهش هزینه ‌های غیر ضروری کمک کند. 

مدل معرفی شده توسط Esteves   Pastor and

در سال ۱۹۹۹،Esteves  و Pastor برای اولین بار به چرخه عمر ERP اشاره کردند. آن ها چرخه عمر پیاده سازی ERP  را به عنوان یک فریم ورک شش مرحله‌ای معرفی کردند و ابعادی را برای ارائه دیدگاه‌ های متمایز انتخاب کردند.

هر مرحله می‌تواند توسط چهار بعد تحلیل شود. آنها اشاره کردند که بیشتر محققان فقط بر روی سه مرحله اول تمرکز کرده‌اند، اما داشتن دید کلی نیز برای جلوگیری از مشکلات آینده مهم است. اهمیت فریم ورک چرخه عمر ERP، در “فاز بازنشستگی” است.

( فاز بازنشستگی در سیستم‌ های مدیریت منابع سازمانی (ERP) به معنای مرحله‌ای از چرخه‌ عمر یک سیستم ERP است که در آن سیستم مورد نظر از کار خارج می ‌شود و به عنوان یک مرحله‌ ی تغییر و تحول در زندگی سیستم در نظر گرفته می ‌شود. در این مرحله، سیستم قدیمی با یک سیستم جدید جایگزین می ‌شود.)

Esteves  و Pastor نقشه تحقیقاتی از مسائل سیستم ERP ارائه دادند و سعی کردند توجه محققان را به جستجوی تأثیرات سیستم ERP  در سازمان ‌ها جلب کنند.

مدل چرخه عمر ERP معرفی شده توسط Markus and Tanis

در سال ۲۰۰۰، Markus  و Tanis یک مدل چهار مرحله‌ای شامل مراحل زیر را معرفی کردند:

1. طراحی : (Chartering) در این مرحله، تیم پروژه تشکیل می‌ شود و اهداف، نیازها و راهبردهای پروژه تعیین می‌ شوند.
2. پیاده سازی : (Project) در این مرحله، پیاده‌ سازی ERP آغاز می‌ شود. تغییر مدیریتی، تغییر فرهنگ سازمانی، حمایت مدیریت ارشد و به ‌روز رسانی فرآیندهای کسب ‌و کار از جمله عوامل مهم در این مرحله هستند.
3. ارزیابی : (Shakedown) در این مرحله، سیستم ERP به صورت عملی در سازمان استفاده می ‌شود. ارتباطات مؤثر، مدیریت پروژه و ارزیابی عملکرد از جمله عوامل مهم در این مرحله هستند.
4. به سوی بالا و جلو (Onward and Upward): در این مرحله، سیستم ERP به ‌طور کامل در سازمان پیاده ‌سازی می‌ شود و به بهره ‌برداری مستمر می‌ رسد. مدیریت پروژه، ارتباطات مؤثر و به ‌روز رسانی سیستم از جمله عوامل مهم در این مرحله هستند.

مدل معرفی شده توسط Soh and Markus

بر اساس مطالعه دوازده شرکت، فریم ورک Soh and Markus(1995)  برای تجربه سیستم های سازمانی با برخی تغییرات ارائه شد. Soh and Markus همچنین قصد داشتند یک چارچوب نظری برای تجزیه و تحلیل ارزش کسب و کار سیستم های سازمانی ارائه دهند. فازها، شرایط شروع، اهداف، برنامه ها و کیفیت اجرا عناصر اساسی این چارچوب هستند.

مدل معرفی شده توسط BREHM  Markus and  در سال ۲۰۰۰

پیش از این، چرخه عمر سنتی نرم افزار ، شامل فرآیند توسعه، پیاده سازی و نگهداری توسط یک شرکت برای استفاده داخلی آن بود. با این حال، امروزه بیشتر فرآیندهای توسعه توسط یک فروشنده نرم افزار انجام می شود.

با توجه انجام ناقص فعالیت های چرخه عمر توسط فروشندگان نرم افزار، محققان در سال ۲۰۰۰ به ساخت یک مدل چرخه عمر جدید از مدل SDLC (Life cycle Software Development) سنتی روی آوردند. آنها مدل “چرخه عمر نرم افزاری تقسیم شده”  (divided software life cycle (DSLC)) را پیشنهاد کردند که شامل سه مرحله اصلی بود:

• تکامل بسته ERP
• توسعه اولیه و پذیرش بسته ERP
• پیاده‌ سازی و استفاده از نرم افزار توسط سازمان و بازخورد به تولید کنندگان

مدل معرفی شده توسط Stefanou

 در سال ۲۰۰۱، Stefanou  به اهمیت ارزیابی و انتخاب  فرآیند سیستم‌ های شرکتی اشاره کرد.  ارزیابی ERP فعالیت چند وجهی و پیچیده‌ای است که شامل ارزیابی هزینه ‌ها و مزایای ERP و همچنین تأثیر سازمانی، فناوری و رفتاری در طول زمان است که باید در طول چرخه عمر ERP مد نظر قرار گیرد.

بر خلاف مدل خطی سنتی، این فریم ورک به صورت غیرخطی با دایره‌هایی فرضی است. روش Stefanou  بر اهمیت مراحل قبل از پیاده‌ سازی و تفکر همه جانبه در مورد مزایا و هزینه ‌ها، در هر دو زمینه ی مالی و غیرمالی، در طول کل چرخه تأکید دارد.

مدل چرخه عمر پیاده سازی ERP معرفی شده توسط De Souza and Zwicker

یکی از مدل‌ های چرخه عمر ERP، حاصل تحقیقات De Souza و Zwicker در سال ۲۰۰۱ است. بر اساس مطالعات چند وجهی در هشت شرکت برزیلی، دو مدل متفاوت برای شرکت‌ های بزرگ و کوچک و متوسط (SME) بر اساس مدل قبلی آنها پیشنهاد شد. در سال ۲۰۰۹، آنها ویژگی‌های اصلی بسیاری از مدل‌ها را در یک مدل، شامل مراحلی که به درستی تعریف شده اند، گنجاندند.

بخش جالب آخرین مرحله است. مرحله آخر به مرحله بهره ‌برداری و مرحله مدیریت تقسیم شده است که به طور همزمان وجود دارند. علاوه بر این، هرگاه نیازهای جدیدی پدید آید، مرحله آخر به مرحله پیاده‌ سازی بازخورد می‌دهد. به دلیل تغییرات در محیط کسب و کار، نیازهای کاربری جدید یا مشکلاتی در مرحله‌ ی استفاده از سیستم به وجود می ‌آید.

سیستم باید به طور مداوم بهبود یابد و تغییرات مورد نیاز را در مرحله‌ ی پیاده‌ سازی اعمال کند تا با نیازهای جدید سازگار باشد. اگرچه آنها اشاره کردند که مرحله “بازنشستگی” ممکن است یکی از گزینه‌ های بهبود سیستم ERP در سازمان ‌ها باشد، اما این امکان در مدل آنها وجود ندارد.

مدل معرفی شده توسط Ehie and Madsen

در سال ۲۰۰۵، Ehie  و Madsen هشت عامل موثر بر پیاده‌ سازی موفق ERP را شناسایی کردند. بر اساس تجربیات مشاوران ، یک فرآیند پنج مرحله‌ای پیاده‌ سازی ERP پیشنهاد شد. پنج مرحله اصلی عبارتند از:

• آماده‌ سازی پروژه
• طرح کلی کسب و کار
• اجرا کردن
• آماده‌ سازی نهایی
• راه‌ اندازی و پشتیبانی

مدل  معرفی شده توسط Bento and Costa

در سال ۲۰۱۳، Bento  و Costa یکی از جدیدترین تحقیقات را در مورد مدل چرخه عمر ERP  انجام دادند. آنها چرخه را به سه فاز و چهار مرحله تقسیم کردند و جزء تعداد معدودی از محققان بودند که مرحله کاهش در طول چرخه پیاده سازی ERP را پیشنهاد دادند.

(مرحله کاهش به معنای مرحله‌ای از چرخه‌ی عمر سیستم‌ های ERP  است که در آن سیستم تدریجاً کاهش می ‌یابد و به دلیل عوامل مختلف مانند تغییرات در محیط کسب و کار، نیازهای کاربری جدید یا مشکلات غیرمنتظره، کارایی و اثربخشی آن کاهش می‌ یابد).

آنها سعی کردند در بسیاری از زمینه ‌ها مانند مرحله اول، دیدگاه متفاوتی را ایجاد کنند. علاوه بر این، ۱۲ فرضیه در طول چرخه عمر ERP برای تحقیقات آینده پیشنهاد شد.

مدل  معرفی شده توسط Law et al

در سال ۲۰۱۰ بر خلاف بیشتر محققان، Law et al بعد از مرحله پیاده‌ سازی، بر روی خدمات نگهداری و پشتیبانی تمرکز کرد. با مطالعات موردی، اهمیت برنامه ‌ریزی و مدیریت سرویس های نگهداری و پشتیبانی اثبات شد.

بر اساس مدل پیاده‌ سازی Kwon و  Zmud، آنها چرخه عمر پروژه را به چهار مرحله تقسیم کردند. برای بررسی مسائل مرتبط در یک سازمان واقعی، دو پروژه در یک شرکت چند ملیتی مستقر در آمریکا ، اشیاء اصلی بودند.

مدل  چرخه عمر ERP معرفی شده توسط Kumar and Gupta

در سال ۲۰۱۱،Kumar  و  Gupta با معرفی مدیریت دانش در سازمان، سعی در کاهش شکست پیاده‌ سازی ERP داشتند. آنها یک مدل یازده مرحله‌ای از چرخه عمر پیاده‌ سازی ERP با دو مرحله اختیاری پیشنهاد دادند.

چرخه عمر به عنوان یک فریم ورک برای سازماندهی انجمن‌ های عملیاتی متشکل از گروه‌های مختلف برای پیشگیری از مشکلات انتقال در نظر گرفته شد ، اما مدل با جزئیات توضیح داده نشد و اصل آن نیز توضیح داده نشد.

مدل  معرفی شده توسط Dantes and Hasibuan

در سال۲۰۱۱ ،Dantes  و Hasibuan فریم ورک مفهومی از عوامل کلیدی موفقیت آمیز در چرخه عمر پیاده سازی ERP بر اساس تحقیقات قبلی را معرفی کردند؛ فرآیند پیاده‌ سازی ERP و اجزای درگیر در این فرآیندها دو بعد از فریم ورک بودند. فرآیندهای خاص در سه دیدگاه عملیاتی، مدیریتی و استراتژیک توصیف شده‌اند.

چگونه بهترین مدل چرخه عمر ERP را انتخاب کنیم؟

 امروزه که ارائه دهندگان محصولات نرم افزاری، مجموعه ‌ای بزرگ از محصولات IT  که به صورت سفارشی طراحی شده اند  و یا راه ‌حل ‌های SaaS که آماده‌ی استفاده هستند را ارائه می‌ دهند، انتخاب یکی از آنها که به خوبی نیازها و اهداف کسب و کار شما را پوشش دهد، کاری بسیار دشوار است.

با این حال ما سعی کردیم برخی از اطلاعات مفید را ارائه دهیم. بر اساس مقاله‌ ای که توسط Balint Molnar  و Andras Benczur  نوشته شده است، معیارهای زیر برای انتخاب مدل پیاده سازی سیستم های ERP وجود دارد:

1. موقعیت فعلی و پایداری و دوام بلند مدت سیستم ERP در بازار.
2. تطبیق و/ یا قابلیت تنظیم سیستم ERP با بخش صنعتی یا حوزه کسب و کار خاص.
3. پارامترهای مالی و تجاری ارائه دهنده احتمالی.
4. میزان تعهد و توانگری شرکت‌ ها در اجرا و بهره‌ گیری از راه‌ حل‌ های ERP.
5. قابلیت یکپارچه سازی و ادغام با سیستم‌ های قدیمی برای حفظ عملکرد آن ها.
6. فناوری ‌های استفاده شده برای مدیریت داده ها، نرم افزار و پردازش اطلاعات.
7. پشتیبانی ارائه شده توسط فروشنده در معرفی و راه اندازی سیستم.
8. هزینه ‌ها و تنظیمات نگهداری، ارتقاء، به‌ روزرسانی و سازگاری با محیط حقوقی در حال تغییر.
9. ورژن های زبان، فرصت‌ های محلی ‌سازی در شرکت ‌های چند ملیتی و جهانی.
10. وجود راهکار‌های خاص هر کشور در برخی حوزه ‌های کسب و کار، به عنوان مثال حسابداری.
11. قابلیت شبکه‌ بندی سیستم IT برای تطابق با وضعیت جدید تقاضای غیر متمرکز-متمرکز. به عبارت دیگر، سیستم قادر باشد به طور انعطاف‌پذیر با نیازهای مرکزی یا غیرمرکزی تطبیق پیدا کند.
12. محصول جدید پیش‌ شرط دستیابی به برنامه راهبردی کسب و کار است.
13. سیستم جدید بهترین قابلیت اطمینان و سطح بالاتر خدمات را برای مشتریان فراهم می کند.
14. بهبود کارایی و شفافیت بیشتر در روند کسب و کار.
15. سیستم باید از برنامه ‌ریزی کسب و کار پشتیبانی کند و در نتیجه باعث بهروری در هزینه ها شود.
16. سیستم باید پشتیبانی از خدمات را به مشتریان ارائه دهد.

چگونه می‌ توان یک سیستم اطلاعاتی را با توجه به چارچوب انتخاب  Stefanou ERP انتخاب کرد؟

Stefanou ، دیدگاه دیگری را در فرآیند انتخاب معرفی کرد. او یک چارچوبی ایجاد کرد که شرکت‌ ها می‌ توانند با آن بهترین محصول IS/IT را انتخاب کنند. این چارچوب شامل سه مرحله است:

• چشم‌ انداز کسب و کار

در مرحله اول، جهت و اهداف شرکت باید به طور واضح تعیین شود.

•  نیازها و محدودیت ‌ها

در مرحله دوم، تغییرات فعلی و آینده در سازمان باید مد نظر قرار گیرد.

• ارزیابی و انتخاب محصول

در مرحله سوم و آخر، سازمان ‌ها بر اساس معیارهای زیر، ارائه دهنده خدمات ERP مناسب را انتخاب می‌ کنند:

1. رفع نیازها
2. قابلیت های ماژول های اصلی و ضروری سیستم سازمانی
3. راه حل های صنعتی خاص ارائه شده
4. در دسترس بودن و سازگاری برنامه های کاربردی گسترده
5. پشتیبانی از فرآیند های ضروری کسب و کار توسط سیستم ERP
6. دسترسی به کارشناسان خارج از سازمان در سیستم ERP . این کارشناسان می‌ توانند در توسعه، پیاده‌ سازی، پشتیبانی، بهینه‌ سازی، مشاوره و دیگر فعالیت‌ های مرتبط با سیستم ERP  به کمک سازمان شما بیایند.
7. توانایی و تخصص شریک فناوری در ارائه خدمات و حل مسائل مرتبط با فناوری.
8. ارائه مشاوره توسط  شرکت ارائه دهنده نرم افزار ERP.
9. وضعیت مالی شرکت ارائه دهنده.
10. مدل های قیمت گذاری ارائه شده.

فروشندگان و شرکت‌ های مختلفی، بسیاری از ماژول‌ های اصلی و گسترده و سرویس های پشتیبانی را ارائه می‌ دهند. تصمیم گیری برای تهیه یک سیستم خاص و فرآیند انتخاب در محیط رقابتی و در حال تغییر امروزی ، به شدت پیچیده است.

شرکت‌ هایی که به دنبال ادغام سیستم‌ ها هستند، باید محصولاتی را ارزیابی و انتخاب کنند که به این هدف کمک کنند، بدون اینکه از کارایی برنامه ‌هایی که برای کسب و کار خود ضروری می‌دانند، کم شود. انتخاب دقیق فروشندگان، محصولات و خدمات ضروری است، اما باید تصمیم نهایی با توجه به میزان تغییرات سازمانی که برای پذیرش و راه اندازی سیستم سازمانی انتخاب شده لازم است ، گرفته شود.

اگر مایلید درباره ی توسعه نرم افزار ERP بیشتر بدانید، پیشنهاد می کنیم مطلب زیر را مطالعه بفرمائید:

توسعه نرم افزار ERP – چگونه یک راهکار سفارشی بسازیم 

مطالب مرتبط

مطالبی که ممکن است برایتان جالب باشد